بابک فرسازاده - دانشکده مهندسی پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
علی اصغر بهنام قادر - پژوهشگاه مواد و انرژی
تورج عبادزاده - پژوهشگاه مواد و انرژی
مرتضی دلیری - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری

پودرهای فلوئورهیدروکسی آپاتیت (FHA) و فلوتورآپاتیت(FA) در ابعاد نانومتری با روش سل- ژل شنتز شدند. این پودرها قابلیت استفاده بالفوه در ترمیم استخوان و دندان را دارند. نیترات کلسیم آبدار ،[Ca(NO3)2,4H2O; MERK] تری اتیل فسفیت [TEP,(C2H5O)3P; MERK)] و فلوراید آمونیوم (NH4F; MERK) به عنوان پیش ماده در اتانل استفاده شدند. برای دست یابی به مقدار استوکیومتری Ca/P برابر 1/67 ، محلول TEP به صورت قطره قطره به محلول نیترات کلسیم آماده شده اضافه شد. پس از پیرسازی و خشک نمودن نمونه ها، عملیات حرارتی در دمای 550 درجه سانتی گراد انجام شد. تغییرات ساختاری، مورفولوژی پودر، تغییرات شیمیایی و آنالیز فازی و همچنین رفتار Invitro پودر توسط طیف سنجی مادون قرمز FTIR، میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)، میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM)، آنالیز پراش اشعه ایکس (XRD)، دستگاه زتاسایزر (DLS) و آزمایش کشت سلولی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج مطالعات XRD و FTIR نشان دهنده ایجاد ترکیبات آپاتیت، درجه بلورینگی و اندازه بلورک ها افزایش یافت. آزمای FT-IR نشان دهنده جانشین شدن F در موقعیت های یون OH و تشکیل فلوئورهیدروکسی آپاتیت یا فلوئورآپاتیت خالص است. مطالعات میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان می دهد که با افزایش میزان فلوئور، تمایل به آگلومره شدن پودر بیشتر شده است. اندازه ذرات پودر اندازه گیری شده با دستگاه زتاسایزر در نمون ههای مختلف پودر در محدوده 100 تا 160 نانومتر می باشد. الگوی پراش اشعه ایکس ب هدست آمده در مطالعات میکروسکوپیالکترونی عبوری نشان می دهد که با افزایش یون فلوراید، درجه بلوری و اندازه بلورک ها تا انداز های افزایش داشته است. اندازه گیری مستقیمابعاد بلورک ها در مشاهدات میکروسکوپی الکترونی عبوری، مقادیری در محدوده 20 تا 50 نانومتر را نشان م یدهند. نمونه های دارای مقادیربیشتر فلوئو رآپاتیت منجر به افزایش تعداد سلو لها درآزمایش کشت سلول های فیبروبلاست شدند.

فلوئورهیدروکسی آپاتیت، فلوئورآپاتیت، نانومتر، سل- ژل