فاطمه آقائی - دانشجوی دکتری گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
رئوف سید شریفی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
سلیم فرزانه - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

به منظور بررسی تاثیر کودهای زیستی و نانواکسید آهن و سیلیکون بر عملکرد و اجزای پر شدن دانه تریتیکاله در شرایط محدودیت آبی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال ۱۴۰۰ اجرا شد. عامل های مورد بررسی شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل در طول دوره رشدی به عنوان شاهد، قطع آبیاری در ۵۰% مراحل تورم غلاف برگ پرچم (غلاف رفتن) براساس کد ۴۳ مقیاس BBCH  و ظهور سنبله بر اساس کد ۵۵ مقیاس BBCH به ترتیب به عنوان محدودیت شدید و ملایم آبی)، کاربرد کودهای زیستی در چهار سطح (عدم کاربرد کودهای زیستی به عنوان شاهد، کاربرد Azospirillum، Pseudomonas، کاربرد توام Azospirillum و Pseudomonas) و محلول پاشی نانوذرات در چهار سطح (محلول پاشی با آب به عنوان شاهد، محلول پاشی نانواکسیدآهن، نانوسیلیکون، محلول پاشی توام نانواکسیدآهن و نانوسیلیکون) بود. نتایج نشان داد که کاربرد توام کودهای زیستی و محلول پاشی نانواکسید آهن و سیلیکون در شرایط آبیاری کامل، حداکثر وزن دانه (۰۷/۵۶%)، طول دوره و دوره موثر پر شدن دانه (به ترتیب ۲۹/۲۲ و ۴۳/۴۸%)، شاخص کلروفیل (۱۱/۴۵%) و پروتئین برگ پرچم (۷۵/۶۴%)، ارتفاع بوته (۳۱/۴۹%)، تعداد دانه در سنبله (۵۸/۷۰%)، طول سنبله (۷۵/۵۳%)، وزن هزار دانه (۹/۶۴%) و عملکرد دانه (۲۸/۴۳%) را نسبت به شرایط عدم کاربرد کودهای زیستی و عدم محلول پاشی در شرایط محدودیت شدید آبی افزایش داد. محدودیت شدید آبی محتوای آنتوسیانین را افزایش داد ولی کاربرد کودهای زیستی و محلول پاشی نانواکسید آهن و نانوسیلیکون محتوای آن را کاهش داد. براساس نتایج این بررسی به نظر می رسد که کاربرد توام Pseudomonas و Azospirillum و محلول پاشی نانواکسید آهن و سیلیکون می تواند به عنوان یک روش مناسب برای افزایش عملکرد تریتیکاله در شرایط محدودیت آبی به کار برده شود.

آنتوسیانین, پروتئین برگ پرچم, سودوموناس, شاخص کلروفیل, وزن هزار دانه