سعید سپاسی زنگ آبادی - دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران
علی اکبر شمسی پور - دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران
محمدحسن کورکینژاد - دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران
مصیب ژاله - دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران

اطلاعات مورفولوژی طبیعی بستر شکلگیری فرم و ساختار شهر و موفولوژی شهری خروجی الگوی توسعه و رشد شهری است. تقابلاین دو موفولوژی طبیعی و انسانی شرایط اقلیمی شهر را تعیین میکنند. شهر تهران با قرارگیری در دشت مابین رشته کوه های البرزو دشت ورامین مشخصات اقلیمی متنوعی دارد و با الگوی ساختاری و توسعه نامتوازن و ناهمگن شهری، تفاوتهای اقلیمی آن وپیچیده تر شده است. در این مطالعه، یک رویکرد مبتنی بر ماهواره برای استخراج اطلاعات مورفولوژی و آب وهوای محلی شهریاستفاده شده است. منطقه بندی محلی آب وهوا (LCZ) به طبقه بندی مناطق با توجه و تمرکز بر ساختار فیزیکی و پوشش سطحیمی پردازد. طبقه بندی LCZ دارای ۱۷ کلاس با ویژگی های پوششی و فیزیکی متفاوت است. برای انجام پژوهش از چهار نوع داده هایهواشناسی، تصاویر ماهواره ای و لایه های اطلاعات مکانی و برداشت میدانی استفاده شد. تصاویر برای دو دوره زمانی تابستان وزمستان؛ لایه های اطلاعات مکانی تهران و حومه آن شامل داده های کاربری/پوشش اراضی و طبقات ساختمانی شهر؛ و داده های جویدما، بارش، سرعت و جهت باد در دوره زمانی ۲۰ ساله از ایستگاه های هواشناسی داخل شهر تهیه شدند. فرایند پردازش داده ها درSAGA-GIS ، نمونه برداری در Earth Google و طبقه بندی و خروجی اطلاعات در Arc/GIS انجام شد. نتایج طبقه بندی تهرانو حومه نشان داد حومه شمال و شمال شرق با پهنه های پوشش درختی و طبیعی یعنی طبقات اقلیمی A تا C و حومه جنوبی شهر بااراضی کشاورزی و علفزار (D) مشخص شدند. همچنین نتایج نشان داد در مناطق شهری سطح نفوذناپذیری زیاد و میزان دید آسماننیز کم است.

ژئومورفولوژی، طبقه بندی اقلیمی، (LCZ)، شهر تهران