لادن خدری غریبوند - گروه سنجش از دور، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران
فاطمه امیری - گروه مهندسی نفت، واحد مسجدسلیمان، دانشگاه آزاد اسلامی، مسجدسلیمان، ایران

رودخانه ها منابع طبیعی حیاتی برای فعالیت های انسانی هستند و آگاهی از ساختار و دینامیک آنها برای درک ویژگی های رودخانه مهم است.تفاوتهای فصلی در جریان رودخانه منجر به ظرفیتهای ناپایدار انتقال رسوب میشود که باعث فرسایش حاشیه رودخانه و ایجاد کانالهایپرپیچ و خم میشود. مهاجرت کانال ممکن است مشکل اساسی برای تامین آب و سازه های هیدرولیکی ایجاد کند. بنابراین مطالعه دینامیککانال جریان ضروری است. در این تحقیق به بررسی تغییرات ژئومورفولوژیکی رودخانه دز در مجاورت مناطق کشاورزی توسط گوگل ارثانجین (GEE) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) طی سال های ۱۹۹۵ تا ۲۰۲۱ پرداخته شده است. برای این منظور نقشه تغییرات شاخصسینوسیتی (SI) رودخانه در بازه زمانی مورد مطالعه در محیط GIS تهیه گردید. همچنین نقشه های شیب، مدل رقومی ارتفاع (DEM)، بافتخاک و رواناب ماهانه نیز در GEE تهیه شد. نتایج به دست آمده نشان داد که شاخص سینوسیتی رودخانه از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۲۱ بین مقادیر۱۴ / ۲ - ۱۰ / ۲ تغییر کرده است. همچنین بررسی نقشه ها نشان داد شیب منطقه بین ۴ - ۱ درجه، ارتفاع بین ۳۶ - ۳۰ متر و نوع خاک در این منطقهنیز از نوع لومی و لومی رسی بوده است. بررسی نقشه های رواناب نیز نشان از افزایش میزان رواناب در سالهای اخیر دارد. بنابراین با توجه بهافزایش رواناب در سالهای اخیر و وجود خاک بسیار فرسایش پذیر بستر رودخانه در این منطقه، به نظر می رسد که تغییرات ژئومورفولوژیرودخانه می تواند ناشی از نوع جنس خاک بستر رودخانه و افزایش رواناب باشد.

رودخانه دز، شاخص سینوسیتی (SI)، گوگل ارث انجین (GEE) ، سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)