سهیلا جنگجوبرازجانی - کارشناس ارشد تربیت بدنی و علوم ورزشی، گرایش فیزیولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات بوشهر
حمید حاجی پور - کارشناس ارشد فیزیولوژی ورزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت
محمد اوجی - کارشناس تربیت بدنی دانشگاه آزاد اسلامی واحد عالیشهر
سارا مرادی - دانشجوی کارشناسی ارشد آسیب شناسی و حرکات اصلاحی دانشگاه آاد اسلامی واحد خوراسگان

چاقی و اضافه وزن با فاکتورهای بیولوژیکی، عوامل فردی، اجتماعی، اقتصادی و فاکتورهای مختلف فرهنگی و رفتارهای تغذیه ای در ارتباط است. شناخت این عوامل می تواند راهنمایی در جهت مداخلات مرتبط با پیشگیری و کنترل چاقی در کودکان و نوجوانان باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل مرتبط با اضافه وزن و چاقی در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهر بوشهر صورت پذیرفت. روش ها: در این مطالعه مقطعی، بر اساس حجم جامعه آماری و با بهره گیری از فرمول کوکران تعداد ۳۷۰ دانش آموز دختر طی یک نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. اطلاعات در مورد متغیرهای جمعیت شناختی، عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، فعالیت جسمانی روزانه، نوع سرگرمی و عادات غذایی جمع آوری و نمایه توده بدنی محاسبه گردید. جهت تعیین شیوع اضافه وزن و چاقی، از شاخص نمایه توده بدنی (BMI) استفاده شد و صدک بالای ۹۵، به عنوان «چاق» و بین ۸۵ تا ۹۵، به عنوان «دارای اضافه وزن» در نظر گرفته شدند. یافته ها: شیوع کلی چاقی و اضافه وزن در گروه مورد مطالعه به ترتیب، ۱۳ درصد و ۱۶ درصد به دست آمد. در مجموع ۲۹ درصد دانش آموزان گروه هدف دارای وزن بیش از حد نرمال بودند. در آنالیز تک متغیره، اضافه وزن و چاقی به طور معناداری با نوع وسیله ایاب ذهاب، سابقه چاقی در فامیل درجه یک، مدت زمان استفاده از رایانه و میزان فعالیت فیزیکی روزانه مرتبط بود. همچنین آنالیز چندمتغیره نشان داد که مدت زمان استفاده از رایانه، سابقه چاقی در فامیل درجه یک و میزان فعالیت فیزیکی روزانه متغیرهای پیش بین اضافه وزن و چاقی دختران دانش آموز متوسطه اول شهر بوشهر هستند. نتیجه گیری: با توجه به تنوع عوامل موثر در اضافه وزن و چاقی دانش آموزان دختر شهر بوشهر به نظر می رسد مبارزه با اضافه وزن و چاقی نیازمند تغییر در سبک زندگی و مراقبت های اساسی بر اساس پرونده های دقیق پزشکی دانش آموزان است.

دانش آموز، اضافه وزن، چاقی، نمایه توده بدنی، بوشهر، متوسطه اول