میترا حیدری نصرآبادی - استادیار زیست شناسی تکوینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پرند
مریم تاج آبادی ابراهیمی - استادیار میکروبشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

پروبیوتیک ها میکروارگانیسم های زنده ای هستند که مصرف انها به تعداد معین سبب ایجاد اثرات مفید در مصرف کننده می شود. از خصوصیات عملکردی این میکروارگانیسمها میتوان به تعدیل سیستم ایمنی، کاهش کلسترول سرمی، کاهش عفونتهای گوارشی، کاهش احتمال ابتلا به سرطان، کاهش الرژیهای پوستی و غذایی در اطفال، کاهش عفونتهای راجعه مثانه، گوش و اسهالهای مزمن و مسافرتی اشاره کرد. بیشتر مطالعات در این زمینه روی لاکتوباسیلها و بیفیدوباکتریها صورت گرفته است. اگرچه باکتریهای اسید لاکتیک رودهای دیگر مانند انتروکوکوس نیز ممکن است دارای خاصیت پروبیوتیکی باشند. باکتریهای پروبیوتیک فلور طبیعی روده هستند که علاوه بر کمک به گوارش مولکولهای پیچیده ، ترکیباتی مانند ویتامینها و آنتی بیوتیکهای مختلف را تولید میکنند که برای بدن مفید میباشد. باکتریهای پربیوتیک دارای اثرات بیشماری هستند. یکی از این اثرات کمک به رفع اسهال حاد در کودکان است. این نوع از اسهال توسط rotavirus ایجاد میشود که یکی از عوامل عفونتزای عمومی در کشورهای غربی است. یکی دیگر از اثرات پروبیوتیکها توازن عملکرد معدی گوارشی در طول درمان انتیبیوتیکی است. این باکتریها یک تاریخچه طولانی استفاده در مواد غذایی دارند . عملکرد باکتریهای اسید لاکتیک بستگی به نژاد ، گونه و مقدار کافی باکتری در روده دارد .. آنها میتوانند هضم لاکتوز را بهبود بخشند ، و در پایداری و مبارزه علیه عفونت ، به سیستم ایمنی در بدن کمک می کنند . همچنین باعث ممانعت و کاهش رشد سرطان کلون ، کاهش میزان کلسترول ، ممانعت از عفونتهای دستگاه ادراری - تناسلی و درمان آلرژیهای غذایی می شوند. توانایی باکتریهای اسید لاکتیک در ممانعت از رشد باکتریهای گرم منفی و گرم مثبت به خوبی شناخته شده است. این ممانعت احتمالا به خاطر تولید اسیدهای الی مانند اسید استیک، پروکسید هیدروژن و باکتروسین، سوبستراهای باکتریوسین شکل و بیوسورفاکتانت در این باکتریها می باشد از طرف دیگر،علیرغم گزارشات فراوان مبنی بر اثرات درمانی پروبیوتیکها ، هنوز بر روی بسیاری از سویه های باکتریایی بومی ایران و اثرات درمانی آنهامطالعه کافی صورت نگرفته است.