مرتضی نامجو - گروه بخش علوم دام دانشگاه بیرجند
همایون فرهنگ فر - گروه بخش علوم دام دانشگاه بیرجند

زمینه ی مطالعه: میزان تولید گاو در اوج تولید شیر، به جیره ی غذایی بعد از زایمان، توانایی ژنتیکی، شرایط بدنی حیوان در هنگام زایمان، نداشتن بیماری های عفونی و متابولیکی، بستگی دارد. نسبت چربی به پروتئین در رکوردهای شیر روز آزمون، سنجه ای کاربردی در رابطه با میزان سوخت و ساز چربی های بدن و میزان تعادل منفی انرژی است و می توان از آن به عنوان سنجه ی انتخاب، در جهت بهبود پایداری متابولیکی گاوهای شیری استفاده نمود. هدف: این تحقیق، با هدف بررسی منحنی تغییرات درصد چربی، درصد پروتئین و نسبت چربی به پروتئین در رکوردهای شیر روز آزمون گاوهای شیری ایران و با استفاده از رگرسیون چندجمله ای کوآنتایل اجرا گردید. روش کار: تعداد ۷۸۴۵۳۲ رکورد روز آزمون متعلق به ۹۳۲۵۹ راس گاو شیری شکم اول در ۶۶۰ گله که طی سال های ۱۳۸۲ الی ۱۳۹۲ زایش داشتند، توسط مرکز اصلاح نژاد دام و بهبود تولیدات دامی جمع آوری و مورد استفاده قرار گفت. صفت مورد بررسی، درصد چربی و درصد پروتئین و نسبت (درصد یا مقدار) چربی به پروتئین در رکوردهای شیر روز آزمون بود. مدل رگرسیون چندجمله ای کوآنتایل، توسط نرم افزار SAS بر میانگین رکوردها برازش داده شد که در آن، روز شیردهی، به عنوان متغیر مستقل و هر یک از صفات مذکور به عنوان متغیر پاسخ معرفی شدند. نتایج: گرچه بیشترین مقدار نسبت چربی به پروتئین در ماه های اول و دوم شیردهی، و کمترین مقدار آن در ماه های ششم و هفتم دوره ی شیردهی مشاهده گردید، اما به دلیل متفاوت بودن ضریب تابعیت خطی و درجه دوم روز شیردهی، بیشترین و کمترین مقدار صفت مزبور، در چندک های مختلف، تغییرات داشت؛ به گونه ای که بر حسب قدر مطلق مقادیر، کوچکترین و بزرگترین ضریب تابعیت خطی روز شیردهی، به ترتیب در چندک های ۵ و ۹۵ مشاهده شد. مشابه با وضعیت مزبور نیز برای ضریب تابعیت درجه دوم روز شیردهی به دست آمد. نتیجه گیری نهایی: یافته های تحقیق حاضر، نشان داد شیب بالارونده و پایین رونده منحنی تغییرات درصد چربی، درصد پروتئین و نسبت چربی به پروتئین در طول دوره ی شیردهی گاوهای شیری ایران، در چندک های مختلف از صفات مزبور، متفاوت است؛ و لذا توصیه می شود که این تفاوت، در مدیریت تغذیه و سلامت همچنین برنامه ی اصلاح نژادی گاوهای شیری مورد توجه قرار گیرد.

مدل سازی, نسبت ترکیبات شیر, رگرسیون کوآنتایل, گاو شیری