مریم سادات مظهری - گروه زمین شناسی اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران- گروه زمین شناسی،
مجید قادری - گروه زمین شناسی اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
محمدحسن کریم پور - گروه زمین شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

کانه زایی- مگنتیت- آپاتیت در منطقه علی آباد- مروارید در 33 کیلومتری جنوب شرقی زنجان، در بخشی از زیرزون آتشفشانی- نفوذی طارم از زون ساختاری البرز غربی- آذربایجان و به صورت 9 رگه کانه دار در توده های نفوذی نیمه عمیق رخ داده است. این توده ها با سن ائوسن پایانی و الیگوسن آغازین، طیف ترکیبی از کوارتز سینیت، سینیت، کوارتزمونزونیت، مونزونیت و مونزوگرانیت را شامل می شوند. ماده معدنی با بافت های دانه پراکنده، رگه رگچه ای، توده ای، نواری و برشی و با اشکال رگه ای، استوک ورکی و توده ای دارای پاراژنز مگنتیت، پیریت و کالکوپیریت دیده می شود. آپاتیت، عمده ترین کانی همراه مگنتیت در تمام رگه ها است. با توجه به ویژگی های سنگ شناسی، کانه نگاری و شواهد ژئوشیمیایی، کانسار مگنتیت- آپاتیت علی آباد- مروارید، شباهت نزدیکی با کانسارهای تیپ کایرونا دارد. فرآیند تشکیل این گروه از ذخایر بر اساس فعالیت های هیدروترمالی و تفریق ماگمایی بوده و سیالات جوی نیز در مراحل پایانی تشکیل کانسار وارد سیستم می شوند. در محدوده مورد مطالعه از کانی آپاتیت به عنوان کانی مناسب برای مطالعات سظیالات درگیر استفاده شد. مطالعات سیالات درگیر روی آپاتیت های نسل دوم و سوم، حاکی از شوری بالای سیالات در کانسار علی آباد- مروارید است. سیالات موجود در آپاتیت ها به همراه دگرسانی های هیدروترمال مشاهده شده در این کانسار، نشان دهنده نقش عمده سیالات هیدروترمال در سامانه کانه زایی است.