مسعود شاه آبادی - گروه علوم سیاسی، واحد تهران غرب، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

موقعیت ژئوپلیتیکی کشورها در طول زمان تحت تاثیر عوامل مختلفی چون جنگ ها، انقلاب ها، تحولات نظام بین المللی همواره در حال تغییر و تحول می باشد. ایران یکی از کشورهای با اهمیت منطقه بوده است که طی چند دهه گذشته تغییر و تحولات عظیمی را تجربه کرده است که علل وقوع آن را می توان به عوامل ژئوپلیتیکی داخلی و خارجی بسط داد. بر هم خوردن نظام دو قطبی، سبب تغییر ماهیت ژئوپلیتیکی ایران و به دست آوردن نقش جدید در منطقه و جهان شد. قرار گرفتن ایران بین دو حوزه بسیار مهم دریای خزر و خلیج فارس و دارا بودن تنگه هرمز و همسایگی با کشور های صاحب قدرت، اهمیت ژئوپلیتیک خاصی به ایران بخشیده است. امتیازات ژئوپلیتیک ازیک طرف و ارکان قدرت ملی از طرف دیگر می تواند در تبدیل عناصر بالقوه ژئوپلیتیک به مجموعه عناصر بالفعل قدرت ملی برای دستیابی به دفاع ملی موثر باشد. کشور جمهوری اسلامی ایران به دلیل برخورداری از پایه های اساسی ژئوپلیتیک و دو عامل انسانی و ایدئولوژی اسلامی توانسته به شکلی مثبت و کارآمد درصحنه سیاست بین المللی وارد گردد. در این مقاله محقق با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی به شناسایی عوامل ژئوپلیتیک تاثیرگذار بر قدرت ملی کشور جمهوری اسلامی ایران پرداخته شده است. این موضوع در زمینه های سیاسی و به لحاظ جغرافیایی و فرهنگی می تواند نقشی اساسی و کلیدی باشد.

ژئوپلیتیک، قدرت ملی، ایران اسلامی، ایدئولوژی.