سمیرا ملکی - کارشنارس رشته فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
مهدی کیان مهر - دانش آموخته دکتری واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

انتخابات بعنوان مهم ترین عرصه حضور مردم در صحنه تصمیم گیری برای تعیین سرنوشت خویش در جوامع مردم سالار شناخته می شود، در نتیجه، انتخاب نامزدهای مورد نیاز برای تصدی مسئولیت ها اهمیتی معادل تعیین آینده یک نظام و مملکت را دارد که از طریق رای دادن محقق می شود و رای دهنده با انجام این عمل حقوقی و سیاسی، که به وسیله ی آن نماینده یا نمایندگان انتخاب می گردند، در اداره ی امور سیاسی جامعه ی خود، مشارکت می کند. در کشورها و نظام های مختلف تعیین سرنوشت مردم به دست خویش بعنوان یک اصل مسلم و غیر قابل خدشه پذیرفته شده است. ولی رای دادن در برخی از آنها اجباری است؛ و «رای اجباری» روشی است که بعضی کشورها برای انتخابات خود در نظر گرفته اند و از این طریق، به صورت قانونی مردم را مجبور به شرکت در انتخابات می کند. این تفاوت در نگرش حاکمیت ها در انتخابات برگرفته از نوع جهان بینی مادی یا الهی حاکمیت ها و طرز نگرش آنها نسبت به انسان و طبیعت نشات می گیرد. این اجباری بودن رای برگرفته از تفکر حاکمیت ملی است و غایبان انتخابات نیز در صورت نداشتن دلیل موجهی برای عدم حضورشان باید منتظر مجازات های نقدی و غیرنقدی یا محرومیت از خدمات اجتماعی سختی باشند که در صورت ادامه، ممکن است آنها را از اساسی ترین حقوق شهروندی محروم کند. مفهوم رای دادن اجباری و تطبیق آن با آزادی ها و رعایت حقوق افراد در حقوق بشر، تعیین میزان اراده و نقش مردم در تعیین سرنوشت خویش و حق یا تکلیف بودن، فواید و چالش های رای اجباری در حکومت ها موجب بروز اختلاف دیدگاه نسبت به رعایت حقوق افراد در اجتماع بشری و حضور اجباری در انتخابات و رای گیری می شود.

رای دادن، اجباری، حاکمیت ملی، آزادی های حقوق بشر