رضا رضوانی - نویسنده مسئول، فارغ التحصیل کارشناسی ارشد فیزیولوژی گیاهان زراعی، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران
قربانعلی رسام - دانشیار، عضو هیئت علمی گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران.
زینب جباری بادخور - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد فیزیولوژی گیاهان زراعی، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران.

حبوبات پس از غلات، به عنوان یکی از مهمترین منابع پروتئینی، اهمیت ویژه ای در رژیم غذایی انسان دارد. از آنجا که یکی ازفاکتورهای مهم جهت دستیابی به حداکثر پتانسیل عملکرد در حبوبات به خصوص لوبیا، فضای اشغال شده توسط بوته ها یا تراکم گیاهیاست، بهینه سازی تراکم بوته دارای اهمیت زیادی است. این پژوهش به منظور مطالعه تاثیر تراکم بوته روی شاخص های رشدی وعملکردی سه رقم لوبیا سفید (.Phaseolus vulgaris L) به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار درمزرعه ای واقع در بجنورد- استان خراسان شمالی در سال ۱۴۰۱ انجام گردید. فاکتورهای آزمایش شامل سه تراکم بوته ۲۵ ، ۳۵ و ۴۰بوته در مترمربع بهعنوان فاکتور اول و سه رقم لوبیا سفید شامل شکوفا ، درسا و پاک به عنوان فاکتور دوم بودند. صفات مورد مطالعه شاملارتفاع بوته، طول ریشه، تعداد گره، تعداد غلاف، وزن صد دانه و عملکرد دانه بودند. بررسی نتایج نشان داد که فاکتور رقم، روی تمامیصفات مورد بررسی معنی دار بود و تراکم روی صفات طول ریشه، تعداد گره اثر معنی داری نداشت. رقم پاک در بین ارقام مورد بررسی،بیشترین میزان صفات رشدی و عملکردی را داشت. در اثر متقابل تراکم و رقم مشاهده شد که در هر سه سطح تراکم، بیشترین عملکرددانه مربوط به رقم پاک بود. همچنین بهجز رقم شکوفا که در تراکم ۴۰ بوته عملکرد دانه آن کاهش یافت، دو رقم دیگر با افزایش سطحتراکم، عملکرد دانه آنها افزایش یافت. در مجموع این آزمایش نشان داد که رقم پاک در تراکم ۴۰ بوته در مترمربع بیشترین بازده را درمنطقه کشت شده داشت.

حبوبات، تراکم مطلوب، ارتفاع، عملکرد دانه