پرنیان هادیان - دانشجوی ارشد علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس
آیدا زیلاب پور - دانشجوی ارشد علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس
سیدمحمود قاسمپوری - دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس

سگها به عنوان اولین جانوران اهلی شده توانسته اند لقب بهترین دوست انسان و محبوبترین حیوانات خانگی را از آن خود کنند. آنها درعین زندگی آزاد در کنار جوامع انسانی، به دلیل برخورداری از حمایت عاطفی و غذارسانی انسان، علاوه بر موفقیت بالا در تولید مثل و ازدیادنسل غیر عادی، به زیستگاههای طبیعی نیز راه یافتهاند. از طرفی، تعارضات بین گونه های اهلی و وحشی یکی از موضوعات روز در مدیریتحیات وحش محسوب میشود. به همین منظور در پژوهش حاضر تعارضات سگ های ولگرد با پستانداران حیات وحش در منطقهحفاظت شده البرز مرکزی با مساحت بیش از ۴۱۰ هزار هکتار مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا در سه اکوسیستم اصلی منطقه با شدت نمونهبرداری ۱۰ درصد کوادرات هایی انتخاب شد. سپس میزان عمق نفوذ سگ های رها در طبیعت و دامنه فعالیت آنها در گستره خانه درکوادرات های ۴ × ۴ بررسی و به منظور شناسایی قلمرو سگ ها و میزان نفوذ در منطقه، علاوه بر علامت گذاری، تصویربرداری از فنوتیپ آنان درسه نوبت زمانی مختلف تکرار شد. اثر حضور سگها بر مشاهدات مستقیم حیاتوحش منطقه یا شاخص های حضور مانند نمایه های جانوریبررسی شد و با مطالعه مدل های همبستگی بین نقاط توزیع و مناطق مسکونی، عمق نفوذ و آسیب رسانی سگ ها در منطقه برآورد گردید تاراهکارهایی برای کنترل و کاهش لطمه های به بخش های حساس این منطقه ارائه شود. در برخی گذرگاه های عبوری به ویژه مناطق گلندروددر غرب منطقه حفاظت شده و سیاه بیشه در منتهی الیه شرقی منطقه بیشتر مشاهدات بصورت کلاستر بود. بیشترین تعارض با جانورانیمانند گراز وشغال دیده شد. بنظر میرسد حضور سگها در مناطقی مانند پارک جنگلی سیسنگان باعث رانده شدن گرازها شده ومتوقف شدن تجدید حیات طبیعی درختان در جنگل های هیرکانی شده باشد. چنانچه سگ های گله به گروه سگ های سرگردان ملحق شوندبا رفتار شبیه به سگ آلفا باعث افزایش عمق نفوذ گروه به مناطق جنگلی خواهند شد.

عمق نفوذ، مدل همبستگی، نمایه های حیات وحش، سگ آلفا