عزت الله رئیسی - استاد بخش زمین شناسی دانشگاه شیراز
سیامک محمودی سیوند - دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم

در گذشته ای نه چندان دور، حوضه های آبریز به صورت کیفی تشریح می شد. گذشت زمان، احتیاج به اطلاعات کمی و توصیف عددی ویژگی های حوضه ها را باعث شده است، اما نمایش کمی همه ی عوامل مؤثر در حوضه و ایجاد رابطه بین آنها، تاکنون امکان پذیر نبوده است. در این مقاله، سعی شده است پارامترهای تعریف شده ای را برای حوضه هایی از سازندهای پابده-گورپی در منطقه سپیدان فارس محاسبه و عوامل کنترل کننده زمین ریخت شناسی آنها بررسی می شود. با اندازه گیری پارامترهای شکل، مانند ضریب فشردگی، نسبت کشیدگی، ضریب شکل، نسبت دایره ای و طول و عرض میانگین برای4 حوضه از سازند پابده-گورپی و در نظر گرفتن موقعیت زمین شناسی ساختاری حوضه ها، مشاهده می شود که شکل حوضه ها توسط ساختار زمین شناسی منطقه کنترل می شود. همچنین، برآورد نسبت انشعابات کلی حوضه ها و بالا بودن میزان این پارامتر، عدم توسعه و تکامل حوضه ها(به واسطه کشیدگی) را نمایش می دهد. با محاسبه و مقایسه تراکم آبراهه و کثرت قطعات در این حوضه ها، ملاحظه گردید که عامل اصلی کنترل کننده این دو پارامتر در حوضه های پابده-گورپی، سازندهایی است که حاشیه حوضه را تشکیل داده اند.