ژیلا دلخواه - دانشجوی دکتری، گروه گیاه پزشکی، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران
کیوان بهبودی - دانشیار، گروه گیاه پزشکی، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران
رضا معالی امیری - استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

سودومونادهای فلورسنت با تولید سیدرفور و متابولیت­ های بازدارنده، بیمارگرهای گیاهی را مهار کرده و با تولید هورمون­های گیاهی، برخی آنزیم­ها و انحلال عناصر معدنی رشد گیاه را افزایش میدهند. در این مطالعه، ۱۰ جدایه سودوموناد فلورسنت از محیط ریشه گندم ارقام زاگرس و چمران (دزفول) و ارقام کوهدشت و زاگرس (پارس­آباد) در اوایل اردیبشهت ماه سال ۱۳۹۶ و اوایل خرداد ماه۱۳۹۷ با کشت و خالص­سازی بر روی محیط کشت کینگ ب و نیز براساس تولید رنگدانه فلورسانس سبز و زرد در زیر نور UV با طول موج ۳۶۵ نانومتر جداسازی و از نظر برخی ویژگی­های متابولیکی مانند انحلال فسفات معدنی، تولید IAA، سیدروفور، ACCدآمیناز، سیانید هیدروژن و پروتئاز و نیز مهار بیماری پوسیدگی معمولی ریشه و طوقه گندم ناشی از Bipolaris sorokiniana و افزایش ارتفاع و زیست­ توده قسمت­های هوایی و ریشه گندم در قالب طرح کامل تصادفی (RCD) با سه تکرار برای هر تیمار ارزیابی شدند. جدایه ۱۰۵UTP با ۶۲/۵ و۷۰ درصد به­ترتیب در آزمون­های کشت متقابل و تولید متابولیت­های فرار بیشترین میزان بازدارندگی از رشد بیمارگر را نشان داد. در گلخانه، شدت بیماری ۸۵/۳ درصد برآورد شد و جدایه ­های ۱۰۴UTP و ۱۰۵UTP به­ترتیب با ۶۴/۵ و ۶۲/۳ درصد، بیشترین میزان کاهش بیماری را نشان دادند. همچنین، جدایه ­های ۱۰۵UTP  و ۱۰۴UTP به ­ترتیب موثرترین جدایه­ ها در افزایش فاکتورهای رشد ریشه و قسمت های هوایی گندم بودند. این جدایه­ ها به­ واسطه دارا بودن خاصیت متابولیکی مطلوب، از نظر مهار بیماری و افزایش رشد گیاه برای استفاده در کشاورزی کارآمد هستند.

ACCدآمیناز, IAA, انحلال فسفات, سیدروفور, گندم, مهار زیستی