فائزه طاهری سرمد - استادیار گروه معماری، واحد اسلام آباد غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلام آباد غرب، ایران.

زنان، بخش قابل توجهی از مخاطبان خیابان­ های تجاری هستند که نیازهای آنان برای حضور در این فضاها کمتر از سایر گروه­ ها مورد توجه قرار گرفته است و بطوری که ممکن است بارها از زنان شنیده باشیم که تجربه حضور و عبور از این گذرها برای این گروه جنسی راحت نیست؛ چرا که حس ناراحتی و ناامنی را در آنان ایجاد می­ کند. مسیرهای پیاده­رو خیابان­ های تجاری مصدق و نوبهار در شهر کرمانشاه نیز از این قاعده مستثنی نبوده وآنچه از بررسی و تحلیل وضعیت عملکردی و تجربه حضور زنان به ویژه در ساعات پر رفت­ و­آمد در این دو خیابان برآید، نشان از عدم توجه به معیارهای آسایش زنان اعم از آسایش محیطی و روانی در طراحی این فضاها دارد. بر این اساس هدف پژوهش حاضر کاربردی و در پی بررسی و تحلیل وضعیت آسایش (محیطی و روانی زنان) براساس امکانات موجود در پیاده روهای مذبور و نیز تحلیل و ارزیابی کیفیت محیط براساس شاخص­ های کیفیت محیط است و به دنبال پاسخ به این پرسش است که وضعیت آسایش زنان در پیاده ­روهای خیابان تجاری شهر کرمانشاه چگونه است و برای تحقق آن چه باید کرد؟ این پژوهش از نظر ماهیت کاربردی و با رویکرد توصیفی-تحلیلی، ابتدا به شناخت عناصر تشکیل ­دهنده پیاده ­رو، شاخص ­های کیفیت فضا و مولفه­ های آسایش زنان با استفاده از مطالعات اسنادی و منابع کتابخانه­ ای می ­پردازد، سپس براساس مفاهیم مستخرج از بخش نظری و رابطه نیاز آسایش زنان با شاخص­ های کیفیت فضای پیاده­ رو، معیارهای ارزیابی آسایش زنان براساس استاندارد­های جهانی تدوین می­گردد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش مشاهده میدانی و پرسشنامه (طیف لیکرت) و مصاحبه می ­باشد. حجم نمونه براساس فرمول کوکران و برای هر نمونه ۲۰۰ نفر و توزیع پرسشنامه به صورت تصادفی در میان زنان حاضر در خیابان­های تجاری بوده است. سنجش داده ­­ها با استفاده از سنجش رایج آماری (درصد) و ارزیابی پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ در نرم ­افزار SPSS انجام گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل نظام ­مند داده ­ها حاکی از آن است که وضعیت تامین آسایش زنان در هر دو پیاده ­رو خیابان ­های مصدق و نوبهار ضعیف ارزیابی می­شود، بطوریکه آسایش محیطی (فیزیولوژیکی و فیزیکی) زنان نامطلوب و بیشترین میانگین در حوزه عبور و حوزه سواره­رو می­ باشد. از نظر معیارهای آسایش روانی نیز هر دو خیابان در حوزه لبه دارای وضعیت نسبتا مطلوبی می­ باشند. همچنین نتایج حاصل از بررسی و ارزیابی کیفیت فضایی نشان می­دهد پیاده ­رو خیابان نوبهار دارای کیفیت مطلبوب­تری نسبت به خیابان مصدق است.

کیفیت فضایی, پیاده رو تجاری, آسایش زنان, کرمانشاه