مسعود جباری - گروه معماری، واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
عاطفه نوین - گروه گرافیک، واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

ازآنجایی که تاثیرپذیری نقوش یک دوره از دوره دیگر همواره جزء مباحثی است که به یافته های تاریخهنر و فلسفه هنر کمک میکند و گر چه اوج هنر نساجی ایران باستان را بنا به مدارک موجود، دورانساسانی بیان میکنند، اما هنر نساجی هخامنشی درواقع اساس و بنیانی محکم برای دوران ساسانی بودهاست. از اینرو هدف پژوهش حاضر بر این بوده تا نه تنها منسوجات هخامنشی را از نظر فرم و محتواینقوش بررسی کند، بلکه به بررسی نقوش صفوی نیز پرداخته و منسوجات دو دوره را با یکدیگر مقایسهمینماید. ضرورت و اهمیت پرداختن به تحقیق نیز شناسایی منسوجات صفوی، ویژگیها، فرم و مفهومنمادین آنها با استمداد از نقوش هخامنشی است؛ نقوشی که بعضا هنوز هم در منسوجات سنتی ایراناستفاده میشوند. در این تحقیق ۲۲ نمونه از نقوش منسوجات هخامنشی و ۲۲ نمونه از نقوش منسوجاتصفوی به روش کتابخانه ای )حقیقی و مجازی( جمع آوری شده است که با رویکرد نمادشناسانه الیادهمحتوای نقوش را مورد بررسی توصیفی-تحلیلی و مقایسه تطبیقی قرار گرفته اند. به طورکلی نتایج حاصلاز انجام تحقیق حاضر اذعان میدارد که برترین ویژگیهای بصری نقوش منسوجات دوره صفوی درایران عبارت است از، شیوه تکرار نقوش در پارچه ها, پیوستگی نقوش با هم و اهمیت دادن یکسان بهنقوش و مهمترین مولفه های تاثیرپذیری منسوجات دوره صفوی از منسوجات دوره هخامنشی ایرانشامل بیان نمادین نقوش بکار رفته, ایجاد مفاهیم عمیق در بکارگیری نقوش و انطباق فرم و شکل نقوشبر اشکال هندسی میباشد.

نقوش؛ منسوجات؛ پوشاک؛ پارچه؛ هخامنشی؛ صفوی.