سهیل احمدی واستانی - گروه باستان شناسی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی،موسسه آموزش عالی گلستان،گرگان، ایران

گرمابه های عمومی یکی از بناهای عام المنفعه و از فضاهای مهم معماری ایرانی به خصوص در دوران اسلامی بوده و ازجمله عناصر مهم در شکل دهی و گسترش محلات و نمادی از آبادانی شهرها و روستاها بوده است. عصر شکوفایی ایجاد گرمابه، در دوره صفویه بوده و از این دوره و دوره های بعدی در بسیاری از شهرهای ایران هنوز گرمابه های عمومی پا برجاست. گرمابه محلی است برای شست و شوی اساسی تن، سر، صورت و نیز غسل در اصطلاح اسلامی. این سازه های مهم ورای تطهیر و نظافت، عملکردی به مثابه نهادی اجتماعی داشته اند. گرمابه ها یکی از مکان هایی هستند که به واسطه ی حضور اقشار اجتماعی مختلف، جایگاه شکل گیری آداب فرهنگی و محل گسترش برخی از مشاغل خاص بوده اند و این امر موجب شکل گیری فرهنگ خاصی در این مکان ها شده است. همچنین گرمابه ها به عنوان بناهایی که همواره در مجاورت آب و رطوبت قرار داشت، می بایست از لحاظ استحکام و استقامت نسبت به دیگر بناها متفاوت باشد. هدف اصلی این بررسی و تحلیل گرمابه روستای واستان از لحاظ نوع پلان معماری و مصالح است. یافته های این پژوهش بر اساس شواهد موجود جمع آوری و مورد پژوهش قرار گرفته است. شیوه ی تجزیه و تحلیل اطلاعات از گونه ی کیفی بوده است که در این راستا از رهیافت تاریخی در تحلیل داده­ها استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد این گرمابه از لحاظ الگوی معماری داری پلان مستطیل شکل و از در ساخت آن از مصالحی همچون قلوه سنگ و ملاط ساروج استفاده شده است.

معماری, گرمابه, روستا ی واستان, پهلوی اول