حسن خانی ایوریق - پزشک عمومی، پژوهشگر علوم سلامت، برنده جایزه ملی حقوق بشر در سال ۱۳۹۲- کارشناس مسئول گروه پژوهشی حقوق بشر و سلامت، مرکز تحقیقات سیاستگذاری سلامت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران- پزشک خانواده شهری، مرکز خدمات جامع سلامت شماره ۲، شبکه بهداشت و درمان
آمنه قربانی - کارشناس کنترل مواد غذایی و آرایشی و بهداشتی، شبکه بهداشت و درمان شهرستان قائم شهر، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران، ساری، ایران

سابقه و هدف: حق بر سلامتی در پیوندی ناگسستنی با حق حیات (نسل اول حقوق بشر) قرار دارد و از سوی دیگر با حق بهداشت و تامین اجتماعی گره خورده است. علاوه بر این، حق بر محیط زیست سالم که در نسل سوم حقوق بشر قرار دارد نیز از سرچشمه حق بر سلامتی سیراب میشود. به این ترتیب حق بر سلامتی را میتوان حلقه ارتباط نسل های مختلف حقوق بشر قلمداد نمود. حق بر سلامتی به منزله حقی از حقوق بشر در اسناد ملی و بین المللی جایگاه والایی دارد و می توان آن را از اصول کلی پذیرفته شده در نظام های حقوقی توسعه یافته محسوب نمود.روش جستجو: روش جستجو در این مطالعه، اعلامیه ها، میثاق ها و پروتکل های الحاقی و کنوانسیون های مرتبط با حقوق بشر بعنوان اسناد رسمی سازمان ملل متحد موجود در سایت WWW.OHCHR.ORG بوده است. در طی این مطالعه، کلیه اسناد بایگانی شده در طول بیش از هفتاد سال از سال ۱۹۴۸ لغایت ۲۰۲۳ استخراج و ترجمه و مورد استفاده قرار گرفت.یافته ها: حق بر سلامتی به منزله حقی از حقوق بشر در اسناد ملی و بین المللی جایگاه والایی دارد و می توان آن را از اصول کلی پذیرفته شده در نظام های حقوقی توسعه یافته محسوب نمود. از سوی دیگر با استناد به این امر مهم که سنگ زیر بنای توسعه پایدار، انسان سالم است و با اعتقاد راسخ به این حقیقت که وجود شهروندان سالم به تنهایی می تواند باعث بزرگی و اقتدار یک جامعه و کشور باشد، دولت ها این تکلیف را باید بر خود فرض بدانند که برای تامین سلامت مردم اقدامات لازم را برای پیشگیری از بیماری ها و درمان به عمل آورند. نتیجه گیری: اهمیت سلامت به عنوان یک حق اساسی برای زندگی بر کسی پوشیده نیست. سلامت نوعی توانمندی است که به انسان ارزش می بخشد. زمانیکه دولت ها به این امر مهم توجه ندارند سازمان ها و افراد علاقه مند به این موضوع نقش مهمی را در این زمینه بعهده می گیرند.

برنامه پزشک خانواده، نظام سلامت، حق بر سلامت، حقوق بشر، اسناد بین المللی