علی محمد مصدق راد - دانشیار، گروه علوم مدیریت و اقتصاد بهداشت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
محسن اعرابی - استادیار، گروه پزشکی اجتماعی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران
مهدی عباسی - دانشجوی دوره دکتری، گروه مدیریت و اقتصاد بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

سابقه و هدف: برنامه پزشکی خانواده یک رویکرد ارائه خدمات یکپارچه در سطح اول ارائه خدمات سلامت است که در آن، پزشک خانواده و اعضای تیم او مسئول ارائه خدمات سلامت جامع، مداوم، هماهنگ و مبتنی بر فرد و خانواده هستند. بااین حال، مفهوم پزشکی خانواده در نظام مراقبت های بهداشتی اولیه همواره چالش برانگیز بوده است. این مطالعه با هدف تبیین اصول و مفاهیم پزشکی خانواده انجام شد.روش بررسی: این پژوهش به روش مرور مفهومی انجام شد. پایگاه های داده الکترونیکی انگلیسی شامل Pubmed، Sience Direct، Scopus، Web Of Science و موتورهای جستجوگر Google Scholar و Google مورد جستجو قرار گرفتند. هیچ محدودیت زمانی در جستجوی مطالعات قرار داده نشد. درنهایت، ۷۳ مقاله و سند برای مرور نهایی انتخاب و وارد مطالعه شدند.یافته ها: پزشکی خانواده، برنامه ای مبتنی بر جامعه برای ارائه خدمات سلامت است که در آن تیم پزشکی خانواده آموزش دیده، خدمات اولیه بهداشتی و درمانی را به صورت جامع، هماهنگ، مداوم و بیمار محور به همه افراد در هر سن و جنس با هدف تامین، حفظ و ارتقای سلامتی مردم جامعه ارائه می کند. جامعیت، تداوم، هماهنگی، بیمار محوری، و آموزش و یادگیری و رشد از اصول مهم برنامه پزشکی خانواده است. پیش نیازهای برنامه پزشکی خانواده شامل حاکمیت و رهبری، تامین مالی، نیروی انسانی، تجهیزات و ملزومات، ارائه خدمات، نظام اطلاعات و عوامل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فناوری است. برنامه پزشکی خانواده بر دسترسی، کیفیت، کارایی، عدالت، تاب آوری و پایداری خدمات سلامت و در نهایت، سلامتی مردم و پاسخگویی و محافظت مالی نظام مراقبت های بهداشتی اولیه اثر می گذارد.نتیجه گیری: برنامه پزشکی خانواده دستاوردهای بسیاری به همراه داشته است. اجرای موفق این برنامه نیازمند شناخت اصول و پیش نیازهای آن است. فراهم بودن پیش نیازها و ارزشیابی مداوم برنامه پزشکی خانواده با استفاده از معیارهای استاندارد، دستیابی به اهداف برنامه را تسهیل می کند.

پزشکی خانواده، پزشک خانواده، مفاهیم، اصول