سیده مریم خرازی - دانشجو کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده منابع طب
حبیب الله یونسی - دانشیار گروه محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده منابع طبیعی، ماز
جواد عابدینی طرقبه - ۳سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری مشهد

ورمی‌کمپوست، فناوری استفاده از انواع خاص از کرم های (ایزینیافوتیدا) است که به دلیل توان رشد و تکثیر بسیار سریع و قدرت قابل توجه برای مصرف انواع مواد آلی زائد، این قبیل مواد غالباً مزاحم و آلوده کننده محیط به یک کود خاک‌پرور آلی، با کیفیت ممتاز تبدیل می‌کنند. فرآورده‌ای که ورمی‌کمپوست خوانده می‌شود از لحاظ کیفی، ماده آلی یا تنظیم شده، سرشار از ماده هومیک و عناصر غذایی به شکل قابل جذب برای گیاه، دارای انواع ویتامین‌ها، هورمون‌های محرک رشد گیاه و آنزیم‌های مختلف است. تولید و استفاده ورمی کمپوست می تواند موجب ورود فلزات سنگین به محیط زیست شود. حضور بسیاری از فلزات سنگین در مقدار کم، برای رشد گیاهان ضروری می‌باشد. اما در غلظت‌های بالاتر می‌تواند اثرات سوئی بر رشد آن‌ها داشته باشد. بنابراین قبل از کاربرد آن در زمین های کشاورزی باید غلظت این فلزات در ورمی کمپوست بطور دقیق اندازه گیری شود. هدف از این مطالعه یررسی تغییرات غلظت فلزات سنگین حین فرایند تولید ورمی کمپوست با استفاده از روش هضم نیتریک اسید بود. این روش از لحاظ کارایی متد، هزینه و زمان مورد نیاز بهترین گزینه برای نمونه های کمپوست می باشد. افزایش ضایعات ذرت در بستر به‌دلیل محتوی کم فلزات سنگین آن، سبب رقیق‌سازی این عناصر در توده ورمی‌کمپوست شد اما با گذشت زمان، غلظت فلزات سنگین و عناصر غذایی مورد بررسی در مواد بستر در کلیه تیمارها به‌‌‌صورت پیوسته در طی مدت تحقیق افزایش یافت و علت آن کاهش حجم و وزن مواد موجود در بستر در نتیجه‌ی تجزیه مواد آلی بود.

فلزات سنگین، ورمی کمپوست، نیتریک اسید، کرم خاکی