ناصر بالنده - دانش آموخته کارشناسی ارشد خاکشناسی و مدرس مدعو دانشگاه پیام نور نقده
امین مصطفایی - دانشجوی کارشناسی ارشد خاکشناسی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز
حبیب خداوردیلو - استادیار دانشگاه ارومیه
شجاع قربان دشتکی - استادیار گروه علوم خاک دانشگاه شهرکرد

با افزایش جمعیت و صنعتی شدن جوامع، مصارف صنعتی و شهری آب‏های شیرین افزایش یافته و بنابراین منابع آبی برای کشاورزی محدود شده است. در سال‏های اخیر، لجن حاصل از پسآب‏ها به عنوان کودی ارزان قیمت مورد توجه کشاورزان قرار گرفته‏اند. با این حال، توجه اندکی به تاثیر پساب بر ویژگی‏های فیزیکی خاک شده است. تحقیق حاضر در اراضی دشت ارومیه در استان آذربایجان‏غربی در محدوده‏ای به وسعت 1500 هکتار انجام شد. برای انجام این تحقیق وزن مخصوص ظاهری و همچنین تخلخل کل خاک، در مناطق آبیاری شده با پسآب و مناطق آبیاری شده با آب چاه اندازه‏گیری شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد با اضافه کردن پسآب به خاک، وزن مخصوص ظاهری کاهش یافت که یکی از عوامل افزایش هدایت هیدرولیکی اشباع خاک در مناطق پسآبیاری شده، نسبت به مناطق آبیاری شده با آب می‏باشد. دیگر نتایج بدست آمده بیانگر تفاوت معنی‏دار (P ≤ 0.05)، در مقدار تخلخل کل می‏باشد. مقادیر اندازه‏گیری شده در بخش‏های پسآبیاری شده در این مناطق به گونه‏ای چشمگیر (P ≤ 0.05)، نسبت به مناطق شاهد آنها بیشتر بود. بعبارتی آبیاری با پساب سبب بهبود خواص فیزیکی خاک از جمله افزایش تخلخل کل می‏گردد.

پسآب، تخلخل خاک، وزن مخصوص ظاهری