سارا لطفی - دانش آموخته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد

صور خیال یا مهارت های تصویرآفرینی عنصر اصلی متون ادبی و وجه تمایز آن از زبان عوام است. خیال یا تصویر، همان کوشش ذهنی شاعر است که برای برقراری نسبت میان انسان و طبیعت صورت می پذیرد. در زبان فارسی ظرفیت های متعدد چون: تشبیه، استعاره و کنایه وجود دارد که ایجاد صور خیال را میسر ساخته و لذت درک یک متن ادبی را قوت می بخشد. افزون بر این، بکارگیری صنایع ادبی در خلق صور خیال، اثربخشی پیام گوینده را نیز در ذهن مخاطبان مضاعف و پایدار می کند. در این پژوهش که در تهیه آن از شیوه توصیفی تحلیلی استفاده شده نگارنده بر آن بوده تا با بررسی شگردهای مختلف صور خیال در - نمونه مطالعاتی اشعار پروین اعتصامی دریچه ای نو به جهان شعر این شاعر بگشاید و برخی ابعاد مغفول مانده از هنر این شاعر را ظاهر سازد. برونداد حاصل از این تلاش حاکی از آن است که از میان صنایع ادبی خیال انگیز، انواع تشبیه از بسامد بیشتری برخوردار بوده و پس از آن استعاره در صورت های اضافه استعاری و تشخیص (شخصیت بخشی به عناصر بیجان)؛ همچنین کنایه به ترتیب بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده اند. گفتنی است زبان و قلم خالی از تکلف پروین اعتصامی شاعر را بر آن داشته تا در استفاده از انواع تشبیه بیشتر به تشبیهات محسوس به محسوس نظر داشته و ازین رهگذر مفاهیم را برای مخاطب خود ملموس و باورپذیرتر ساخته است.

صور خیال، تشبیه، استعاره، کنایه، پروین اعتصامی