لادن صدیقی - دانشجوی دکتری، گروه حشره شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران
حسین رنجبر اقدم - استاد، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
سهراب ایمانی - استادیار، گروه حشره شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

ساقه­ خواران Sesamia spp. (Lepidoptera: Noctuidae) از مهم­ترین آفات مزارع نیشکر و ذرت ایران می­ باشند. مهم­ترین راهکار توصیه شده برای مهار این آفت، به کارگیری زنبور انگل­ واره تخم، Telenomus busseolae Gahan می­ باشد. از سوی دیگر پرورش انبوه زنبور یاد شده، به امکان پرورش و تولید انبوه تخم میزبان­ های اصلی آن یعنی گونه­ های .Sesamia spp وابسته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر جیره غذایی نیمه مصنوعی روی پراسنجه های جمعیت نگاری گونه Sesamia cretica Lederer  در مقایسه با ذرت به عنوان یکی از میزبان­ های طبیعی و اصلی آن انجام شد. تشکیل جدول زندگی و برآورد پراسنجه های مربوطه طبق روش تجزیه جدول زندگی دو- جنسی انجام گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، از نظر آماری بین مقادیر پراسنجه های جدول زیستی روی ذرت و جیره غذایی نیمه مصنوعی تفاوت معنی­ دار وجود داشت. طول دوره رشد و نمو گونه مورد بررسی روی ذرت و جیره غذای نیمه مصنوعی به ترتیب ۵۱/۹۵ و ۴۸/۸ روز برآورد شد. از نظر آماری، بر اساس آزمون Paired Bootstrap Test (PBT) در سطح احتمال ۵ درصد بین طول دوره رشد و نمو S. cretica روی میزبان طبیعی ذرت و جیره غذایی نیمه مصنوعی اختلاف معنی دار وجود داشت. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) به عنوان مهم­ترین پراسنجه جدول زیستی روی ذرت و جیره غذایی نیمه مصنوعی به ترتیب ۰/۰۶۷۲ و ۰/۰۸۰۵ بر روز بود. بر این اساس، با عنایت به مقدار بیشتر نرخ ذاتی افزایش جمعیت و مقدار کمتر میانگین طول دوره رشد و نمو ساقه خوار S. cretica روی جیره غذایی نیمه- مصنوعی مورد بررسی، کیفیت مناسب آن برای تامین نیازهای غذایی گونه هدف در مقایسه با میزبان طبیعی ذرت تایید شد. با توجه به نتایج به دست آمده و قابل قبول بودن مقادیر پراسنجه های جدول زندگی S. cretica روی جیره غذایی نیمه مصنوعی مورد بررسی، استفاده از آن به منظور پرورش انبوه این گونه قابل توصیه است.

پرورش, ساقه خوار ذرت, جیره غذایی, پراسنجه های جدول زندگی