سیده مرضیه نعمتی - دانشجوی کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی، دانشگاه محقق اردبیلی
عادل زاهدبابلان - استاد گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
مهدی معینی کیا - دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

با نظر به ارتباط باورهای خودکارآمدی تحصیلی با مولفه هایی نظیر پیشرفت تحصیلی، سازگاری تحصیلی ، انگیزش تحصیلی و بهزیستی روان شناختی در دانش آموزان، پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان انجام شد.این پژوهش بنا بر موضوع آن از جهت هدف، کاربردی و ازنظر گردآوری اطلاعات، توصیفی - همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر و پسری بود که در دوره دوم متوسطه شهر اردبیل در سال تحصیلی ۱۴۰۱ - ۱۴۰۰به تعداد ۱۵۹۶۰ نفر مشغول به تحصیل بودند. حجم نمونه با توجه به جدول کرجسی - مورگان تعداد ۳۷۵ نفر دانش آموز انتخاب شد. روش نمونه گیری به دلیل شرایط پاندمی کووید-۱۹ موجود در کشور و الزام مدارس به آموزش نیمه حضوری، نمونه گیری در دسترس انتخاب شد. برای جمع آوری اطلاعات لازم در قسمت مبانی نظری و پیشینه پژوهش، از روش کتابخانه ای استفاده شد.در قسمت میدانی نیز از پرسشنامه ی محقق ساخته با ۸۲ گویه استفاده شد. سوالات این پرسشنامه در قالب سوالات بسته - پاسخ و پاسخگویی با استفاده از مقیاس لیکرت ۵ گزینه ای طراحی شد. برای سنجش روایی پرسشنامه از نظرات سه تن از اساتید رشته علوم تربیتی استفاده شد. پایایی ابزار نیز با استفاده از محاسبه ضریب آلفای کرونباخ( ۹۵۵/۰ )موردبررسی و تایید قرار گرفت. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی(میانگین، میانه، نما، انحراف معیار ،کجی و کشیدگی) و آمار استنباطی ( تحلیل عاملی اکتشافی) موجود در نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته های تحلیل عاملی اکتشافی منجر به شناسایی هشت عامل خود تنظیمی رفتاری، خودتنظیمی شناختی و فراشناختی، خودتنظیمی انگیزشی، روش تدریس فعال، جوسازمانی مدرسه، سبک فرزند پروری والدین، حمایت اجتماعی دریافت شده و فعالیت های فوق برنامه شد. این ۸ عامل در مجموع ۴۳۳/۶۱ درصد از واریانس کل خودکارآمدی تحصیلی را تبیین نمودند. امید است که کادر آموزشی در مدارس و خانواده ها در محیط خانه، یافته های این تحقیق را به صورت کاربردی در جهت افزایش خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان و به تبع آن بهبود عملکرد تحصیلی این عزیزان به کار گیرند.

خودکارآمدی تحصیلی، دانش آموزان، دوره دوم متوسطه، عوامل موثر