مصطفی سلیمی فر - هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد
نرگس صالح نیا - هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد
مرجان حیرانی مقدم - کارشناسی ارشد اقتصاد انرژی دانشگاه فردوسی مشهد

در این مقاله به بررسی چگونگی اثرگذاری متغیرهای اقتصادی و اقلیمی بر تولید انرژی برق آبی در ایران طی سال های ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۸ پرداخته می شود. مصرف روزافزون سوخت های فسیلی در کشور منجر به تولید گازهای گلخانه ای خواهد شد که درنهایت با تغییر اقلیم خود را نشان می دهند. این تغییرات اقلیمی هم کشور را از توسعه پایدار دور می کنند و هم بر میزان آب پشت سدها اثرگذار هستند؛ همچنین به علت کاربردهای چندمنظوره سدهای نیروگاه های برق آبی، بررسی سایر عوامل که اکثرا اقتصادی هستند بر تولید انرژی پاک برق آبی مهم می شود. نتایج به دست آمده از مدل فیلتر کالمن نشان می دهد که تغییر روند متغیرهای اقتصادی ازجمله: رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی و واردات کالاهای سرمایه ای مثبت بوده که منجر به تاثیر مثبت بر تولید انرژی برق آبی شده اند. اما شاخص SPEI که نشان دهنده تبخیر و تعرق استاندارد شده می باشد، در طی زمان دارای تغییر روندی نزولی بوده که منجر به اثرگذاری منفی بر تولید انرژی برق آبی شده است. اثرگذاری متغیرهای اقتصادی سرمایه گذاری مستقیم خارجی و ورود خالص دارایی های خارجی سیستم بانکی به ترتیب مثبت، منفی و بسیار ناچیز بوده است.

تولید انرژی برق آبی، اتورگرسیو با وقفه توزیعی، فیلتر کالمن، ارزش افزوده بخش کشاورزی، شاخص خشکسالی، واردات کالاهای سرمایه ای