داود مهرآوران - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران
یونس رستمی کیا - بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل ایران
وحید مهدوی - بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل ایران
سهراب محترم عنبران - گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقه اردبیلی، اردبیل، ایران
ابراهیم فراشیانی - موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران

شپشک واوی نارون Lepidosaphes ulmi L یکی از مهمترین آفات گیاهان باغی و جنگلی است. به علت شرایط خاص اکولوژیکی، محدودیت کاشت گونه های گیاهی غیر مثمر مناسب برای زیباسازی مناطق مختلف استان اردبیل از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در سال های اخیر خسارت شدید حشره L. ulmi سبب خشکیدگی شاخه های گونه درختی زبان-گنجشک و سایر گونه های مختلف درختان غیرمثمر در مناطق مختلف استان اردبیل گردیده است. در این تحقیق از اول اردیبهشت ۱۳۹۹ با نمونهبرداری خطی، تراکم آلودگی پایه های مختلف درختان هرس شده و هرس نشده گونه های درختی آلوده به شپشک واوی نارون در پارک ها و مناطق مختلف شهر اردبیل در دو سطح ارتفاع بالا و پایین درختان، مورد ارزیابی قرار گرفت. در این روش یادداشت برداری روزانه از پایه های مختلف گونه درختی مناطق آلوده به شپشک واوی نارون همچنین فاصله کاشت، ارتفاع و قطر تاج درختان آلوده و سالم اندازه گیری شد. نتایج حاصل از مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون دانکن در سطح احتمال ۵ درصد نشان داد تراکم شپشک واوی نارون روی پایه های گونه های مختلف درختی از لحاظ آماری معنیدار است. بیشترین خسارت به ترتیب روی درختان آلوده هرس نشده و کمترین خسارت روی درختان آلوده هرس شده برآورد گردید. همچنین در این پژوهش بیشترین تراکم آفت روی تنه درختان آلوده در ارتفاع بالای ۲ متر و کمترین تراکم آفت در ارتفاع پایین ۲ متر ارزیابی شد. همچنین از لحاظ جهت آلودگی، بیشترین و کمترین تراکم آفت به ترتیب در جهت های شرقی و غربی و کانون آلودگی شپشک واوی نارون روی گونه درختی زبان گنجشک Fraxinus rotundifolia Mill ارزیابی گردید. بیشترین خسارت به ترتیب در توده خالصF. rotundifolia با فاصله کاشت کمتر و کمترین خسارت مربوط به توده آمیخته درختان مختلف با فاصله کاشت بیشتر برآورد گردید. نتایج این تحقیق نشان داد از طریق پایش درختان حساس و کنترل قسمت های آلوده درخت میزبان از ایجاد کانونهای آلوده به شپشک واوی نارون کاسته و با انتخاب فاصله همچنین رعایت الگوی کاشت مناسب گونه های مختلف درختی میتوان از گسترش این آفت جلوگیری کرد.

شپشک واوی نارون، گونه گیاهی زبان گنجشک، درختان غیرمثمر، استان اردبیل