رضا مهدیان فر - استادیار، گروه تفسیر، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم، ایران

هدف پژوهش حاضر بررسی شیوه های مقابله با استکبار سیاسی از نگاه قرآن است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که بر پایه آیات قرآن، شیوه های مقابله با استکبار در دو سطح گفتاری و رفتاری قابل پیگیری است. نخستین برخورد با استکبار در قالب مذاکره و گفتگو ظهور می یابد. ویژگی های مستکبران و هدف از برخورد با آنان که به منظور دعوت به صراط مستقیم الهی است کارآمدی این شیوه و ضرورت آن را در مرتبه نخست روشن می سازد. مدارا و هم زیستی با دشمن، دومین شیوه ای است که قرآن و روایات در مقابله با استکبار سفارش می کنند. مدارا به مفهوم برگرفتن شیوه ای عاقلانه به منظور دفع خطر دشمن استکباری از جامعه اسلامی است. هوشیاری در برابر دشمن، سومین شیوه مقابله است که قرآن توصیه می کند. ارعاب و ترساندن دشمنان به منظور بازدارندگی، شیوه دیگری از مقابله با استکبار است که جامعه اسلامی باید در همه ابعاد در برابر دشمن از آمادگی برخوردار باشد. در صورت پاسخ نگرفتن از این شیوه ها، برخورد شدید از جمله گزینه های مقابله با استکبار به روایت قرآن است، که مفسران از جمع بین آیات نتیجه می گیرند.

استکبار سیاسی, قرآن, استکبارستیزی, مستکبران