راحله زارع شاهی
علی اکبر حق دوست
علی اسدی پور
بهنام صادقی راد

زمینه و هدف: بهسازی شیوه های مصرف دارو و گام نهادن به سوی جامعه ای با مصرف مناسب، بی خطر و کارآمد، محور اقدامات عملی و توصیه های سازمان بهداشت جهانی است. این مطالعه، روند تجویز دارو در استان کرمان را بررسی نموده است.   مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، اطلاعات نسخ مربوط به سال ۱۳۸۷، شامل نسخ ۲۴۵ پزشک عمومی و ۴۵۵ پزشک متخصص، استخراج و میانگین قیمت و تعداد اقلام هر نسخه، تعداد اقلام داروهای تزریقی، آنتی باکتریال و کورتیکواستروئید ارزیابی و روند تغییرات آن ها بر اساس سابقه کار، عمومی و یا متخصص بودن پزشک بررسی شد. داده ها با استفاده از آزمون t مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه و پس آزمون توکی مورد تجزیه تحلیل قرار گرفتند.   یافته ها: میانگین اقلام تجویزی پزشکان عمومی ۴۹/۰ ± ۱۵/۳ و متخصص ۶۱/۰ ± ۸۵/۲ (۰۰۱/۰= p ) بود. در نسخ ۸/۱۶% از بیماران مراجعه کننده به پزشکان عمومی داروی تزریقی، ۷/۱۷% کورتیکواستروئید و ۹/۵۱% آنتی بیوتیک تجویز شده بود. در نسخ بیماران مراجعه کننده به پزشکان متخصص ۳۹% آنتی بیوتیک، ۴/۱۵% کورتیکواستروئید و ۸/۱۲% داروی تزریقی تجویز گردیده بود. اختلاف دو گروه از نظر میزان تجویز آنتی بیوتیک، داروهای تزریقی و کورتیکواستروئید معنی دار بود (به ترتیب ۰۰۱/۰= p ، ۰۰۱/۰= p و ۰۱۶/۰= p ). پزشکان عمومی با سابقه تر در نوشتن تعداد داروها در هر نسخه محتاط تر بودند (۰۰۱/۰= p )، اما قیمت نسخ آن ها در مقایسه با پزشکان جوان تر بیشتر بود (۰۰۱/۰= p ).   نتیجه گیری: علی رغم فرآیندهای آموزشی موجود در زمینه تجویز منطقی دارو، شاخص های نسخه نویسی پزشکان با معیارهای جهانی فاصله داشته و ضروری است بر کیفیت و کمیت برنامه های آموزشی افزوده شود. همچنین با اعمال مدیریت کارآمد و نظارت مداوم بر الگوی تجویز دارو می توان شاخص های تجویز منطقی دارو را پایش و کنترل نمود.   واژه های کلیدی: تجویز منطقی دارو، الگوی نسخه نویسی، پزشک عمومی، پزشک متخصص

Rational use of drug, Prescribing practice, General practitioner, Physician, تجویز منطقی دارو، الگوی نسخه نویسی، پزشک عمومی، پزشک متخصص