الهام دهقان
حسین دشتی
امین باقی زاده

زمینه و هدف: باکتری استرپتوکوکوس پیوژنز عامل شایع ترین آماس باکتریایی گلو، مخملک و زرد زخم در انسان می باشد. گیاه ختمی داروییAlthaea officinalis) ) یکی از گیاهان مورد استفاده در طب سنتی برای درمان بیماری های مذکور می باشد. به دلیل بروز مشکلات درمانی با آنتی بیوتیک ها از جمله ایجاد مقاومت دارویی و عود مجدد آلودگی، این تحقیق جهت بررسی اثر ضد میکروبی عصاره ریشه ختمی جمع آوری شده از مناطق مختلف ایران انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه آزمایشگاهی، که در سال ۱۳۹۰ انجام شد ریشه ختمی از مناطق قم، تهران، یزد، انار، زرند، اصفهان، اراک، نایین، ماهان و بافت جمع آوری، و بعد از عصاره گیری به روش خیساندن با اتانول، اثر غلظت های مختلف عصاره مناطق بر رشد باکتری با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه و دو طرفه مورد مقایسه قرار گرفت و آزمون دانکن برای مقایسه زوج میانگین ها انجام شد. در نهایت حداقل غلظت ممانعت کنندگی از رشد باکتری (MIC)]Minimum Inhibitory [Concentration هر عصاره  تعیین گردید. یافته ها: عصاره اتانولی ریشه ختمی دارای خاصیت ضد باکتری بوده و میزان ممانعت کنندگی از رشد عصاره با افزایش غلظت، رابطه لگاریتمی داشت. غلظت ۲۰۰ میلی گرم بر میلی لیتر عصاره دارای بیشترین اثر ممانعت کنندگی و غلظت ۵۰ میلی گرم بر میلی لیتر منطقه یزد اثری معادل پنی سیلین داشت. عصاره منطقه یزد با کمترین MIC دارای بیشترین اثر ممانعت کنندگی بود. عصاره منطقه تهران دارای کمترین اثر و عصاره منطقه اراک روی رشد باکتری بی تاثیر بود.  نتیجه گیری: نتایج بیانگر تاثیر منطقه رویش گیاه و غلظت عصاره بر رشد باکتری است. بنابراین، باید در هنگام استفاده از ختمی دارویی، برای رسیدن به بهترین اثر درمانی، به این موارد نیز توجه شود. واژه های کلیدی: طب سنتی، ریشه ختمی، عصاره اتانولی، MIC، آنتی بیوتیک، استرپتوکوکوس پیوژنز

Old medicine, Root of Althaea officinalis, Ethanol extract, MIC, Antibiotic, Streptococcus Pyogenes., طب سنتی, ریشه ختمی, عصاره اتانولی, MIC, آنتی بیوتیک, استرپتوکوکوس پیوژنز