فاطمه نهتانی - Department of Biology, School of Sciences, Shahid Bahonar University. of Kerman,
ایران پورابولی - Department of Biology, School of Sciences, Shahid Bahonar University. of Kerman,

چکیده زمینه و هدف: گزارش شده که گیاه تلخه دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است. لذا در این مطالعه تجربی، اثرات آنتی دیابتی و آنتی لیپید پراکسیداتیو عصاره این گیاه بررسی شد. مواد و روش ها: با تزریق استرپتوزوتوسین به میزان ۶۰ میلی گرم بر کیلوگرم به صورت داخل صفاقی به موش های صحرایی نر، دیابت نوع I القا شد. ۷ روز بعد از تزریق، در حیوانات ناشتا خون گیری انجام شد و موش هایی که سطح سرمی گلوکز آنها بیش از ۲۵۰ میلی گرم بر دسی لیتر بود، دیابتی محسوب و به سه گروه تقسیم و به ترتیب عصاره هیدروالکلی گیاه تلخه به میزان ۳۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم، ۵/۰ میلی لیتر آب مقطر را به روش گاواژ و انسولین به میزان ۴ واحد به صورت داخل عضلانی، به مدت ۱۴ روز دریافت نمودند. در دو گروه از موش های نرمال نیز تجویز ۱۴ روزه همان مقدار از عصاره و آب مقطر انجام شد. پس از طی دوره تیمار، سر حیوانات در حالت بیهوشی قطع و سطح سرمی گلوکز، تری گلیسریدها، کلسترول، لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)، آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) و کراتینین به روش اسپکتروفتومتری تعیین شد. همچنین، میزان مالون دی آلدئید (MDA) به عنوان شاخص لیپید پراکسیداسیون درگلبول های قرمز تعیین شد.. یافته ها تجویز عصاره در موش های دیابتی به مدت ۱۴ روز، بر سطح سرمی گلوکز اثر معنی داری نداشت (۹۱۰/۰=p)، ولی سطح سرمیHDL  را به طور معنی داری در مقایسه با گروه دیابتی دریافت کننده آب مقطر افزایش داد (۰۲۹/۰=p) همچنین سطح سرمی کلسترول، تری گلیسرید،ALT ، AST و کراتی نین (۰۵/۰=p) را نیز کاهش داد ولی تجویز عصاره در موش های نرمال اثری بر مقادیر سرمی فاکتورهای فوق نداشت همچنین تیمار موش های دیابتی با عصاره، میزان MDA را در گلبول های قرمز به طور معنی داری کاهش داد (۰۰۲/۰=p). نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد تجویز عصاره هیدروالکلی گیاه تلخه دارای خاصیت آنتی لیپید پراکسیداتیو و آنتی هیپرلیپیدمی بارز می باشد و تجویز آن عوارض نامطلوب کلیوی و کبدی نداشت و البته کاربرد درمانی آن نیاز به تحقیقات بیشتر دارد. واژه های کلیدی: دیابت ملیتوس، گیاهان دارویی، مالون دی آلدهید، موش صحرایی

Diabetes mellitus, Medicinal plants, Malondialdehyde, Rat, دیابت ملیتوس, گیاهان دارویی, مالون دی آلدهید, موش صحرایی