هادی خلیل زاده - Urmia University
صمد علیپور - Urmia University
علی عابدینی - Urmia University

مجموعه مس پورفیری صاحب­دیوان در پهنه ماگمایی البرز-آذربایجان در شمال­غرب ایران واقع است. بر پایه بررسی­های صحرایی، سنگ­نگاری و زمین­شیمیایی، ترکیب اصلی توده نفوذی کانه­دار در این مجموعه شامل گرانودیوریت، دیوریت و مونزونیت است. این سنگ­ها پرآلومین و وابسته به سری­های ماگمایی کلسیمی قلیایی پتاسیم بالا و شوشونیتی هستند و در گستره گرانیت­های نوع I جای می­گیرند. در نمودارهای هارکر، SiO۲ دارای همبستگی منفی با Al۲O۳، CaO، K۲O، MgO، P۲O۵، TiO۲، FeOt،­ ­­Co و V و همبستگی مثبت با Cr ، ­La، Zr و Nb است. غنی­شدگی از عناصر سنگ دوست درشت یون (مانند Cs، Th و U)، تهی­شدگی از عناصر با قدرت میدان بالا (مانند Nb، Ta و Ti) و غنی­شدگی از عناصر خاکی نادر سبک نسبت به عناصر خاکی نادر سنگین همراه با بی­هنجاری­ جزئی منفی Eu از دیگر ویژگی­های زمین­شیمیایی سنگ­های گرانیتوئیدی صاحب­دیوان است. نمودارهای تفکیک محیط زمین­ساختی نشاندهنده شکل­گیری این سنگ­ها در محیط قوسی آتشفشانی پسابرخوردی در یک کرانه فعال قاره­ای است. بر پایه داده­های زمین­شیمیایی، ماگمای مولد سنگ­های مورد بررسی بوسیله ذوب­بخشی پوسته قاره­ای زیرین در اثر نفوذ مذاب­های بازالتی­ مشتق شده از گوشته و در تعادل با پسمانده­ای شامل پیروکسن و آمفیبول تشکیل شده است.

SahebDivan, porphyry copper system, granodiorite rocks, geochemistry, tectonic setting, origin of magma., صاحب دیوان؛ مجموعه مس پورفیری؛ سنگ های گرانودیوریتی؛ زمین شیمی؛ جایگاه زمین ساختی؛ خاستگاه ماگما.