زکیه نجاریان - گروه علوم تربیتی ، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
شهرام واحدی - دانشگاه تبریز
تورج هاشمی - استاد روان شناسی تربیتی دانشگاه تبریز
رحیم بدری گرگری - علوم تربیتی و روانشناسی تربیتی

اختلالات یادگیری به صورت عام و با نارسایی ریاضی به صورت خاص، همواره یکی از شایع ترین و پیچیده ترین موضوعات در زمینه کودکان استثنایی محسوب شده و توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب نموده است. در سال های اخیر پژوهش های متعددی در زمینه اثربخشی مداخلات شناختی در زمینه اختلالات یادگیری انجام شده است. هدف از پژوهش حاضر نتیجه گیری کلی در خصوص اثربخشی مداخلات شناختی مبتنی بر حافظه فعال، بر کارکردهای اجرایی کودکان دارای اختلال یادگیری ریاضی بوده است. جامعه آماری پژوهش عبارت بود از کلیه پژوهش های مرتبط با موضوع که در سال های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ و به زبان فارسی منتشر شده بود. برای بررسی این موضوع تعداد ۲۱ پژوهش به روش فراتحلیل مورد بررسی قرار گرفت که در مجموع ۴۸ اندازه اثر به دست آمد و به کمک نرم افزار CMA۲ تحلیل شد. نتایج تحلیل نشان داد که مقدار اندازه اثر ترکیبی اثربخشی مداخله مبتنی بر حافظه فعال بر کارکردهای اجرایی در مدل ثابت ۳۷/۱ و در مدل تصادفی ۵۳/۱ به دست آمد که از نظر آماری معنادار بود (۰۰۱/۰>P). همچنین یافته ها بیانگر آن است که مداخلات مبتنی بر حافظه فعال بیشترین تاثیر را بر سرعت پردازش (۱۱/۳) و کمترین تاثیر را بر بازداری (۷۴/۰) داشته است. لذا طبق معیار کوهن و بر اساس اندازه اثر به دست آمده، می توان گفت که مداخله مبتنی بر حافظه فعال بر کارکردهای اجرایی کودکان دارای اختلال یادگیری ویژه با نارسایی ریاضی اثربخشی بالایی داشته است.

اختلال ریاضی , اختلالات یادگیری , فراتحلیل , کارکردهای اجرایی , مداخله مبتنی بر حافظه فعال