سید حسین وفائی - گروه گیاهپزشکی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد
الهام درویشیان - , گروه گیاهپزشکی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد،

زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی چند ساله و از مهمترین محصولات زراعی است. زعفران یک چاشنی ارزشمند است و به دلیل کاربردهای دارویی و پزشکی فراوان، تقاضا برای مصرف آن افزایش یافته است. تنش­های زیستی از چالش­های کشت زعفران هستند و پوسیدگی بنه به عنوان تنشی زیستی، یکی از مخرب­ترین بیماری­های بخش­های زیرزمینی است. عوامل بیماری زای مختلفی از جمله قارچ ها بر رشد بنه تاثیر می گذارند و شناسایی این قارچ ها در کشت زعفران مهم است. مطالعه حاضر به منظور شناسایی قارچ­های همراه بنه­ی زعفران در شهرستان خرم­آباد و بررسی بیماریزایی آنها اجرا گردید. بدین منظور، بنه­های زعفران دارای علایم پوسیدگی از مناطق مختلف خرم­آباد (۱۰ منطقه) در استان لرستان جمع­آوری و به آزمایشگاه منتقل شدند. جداسازی قارچ­ها با استفاده از محیط کشت جامد سیب­زمینی و دکستروز انجام گرفت. پس از تهیه کشت خالص جدایه­ها، مشخصات ریخت­شناسی و میکروسکوپی اسپورها و سایر اندام­های زایشی قارچ­ها روی محیط­های کشت برگ میخک آگار و سیب زمینی هویج آگار بررسی گردید. آزمون اثبات بیماریزایی جدایه­های قارچ­ها در شرایط گلخانه روی بنه­های زعفران و به روش غوطه­ور کردن در سوسپانسیون اسپور اجرا گردید. در مجموع ۵۸ جدایه جمع­آوری و گونه­های Alternaria alternata، Fusarium solani، F. acuminatum و F. oxysporum جداسازی و بر اساس ویژگی­های مورفولوژیکی شناسایی شدند. گونه­ی  A. alternataبا ۲۵ جدایه و گونه­ی F. acuminatum با ۴ جدایه به ترتیب بیشترین و کمترین فراوانی را داشتند. بر اساس آزمون بیماری­زایی در شرایط گلخانه، F. oxysporum تهاجمی­ترین و A. alternata ضعیف­ترین گونه از نظر بیماری­زایی بودند. گزارش قبلی از وقوع F. acuminatum و F. solani بر روی بنه زعفران از جهان و ایران وجود نداشت و به نظر میرسد که این اولین گزارش از بیماریزایی گونه­ی F. acuminatum روی بنه­ ی زعفران در دنیا باشد.

آلترناریا, بیماریزایی, فوزاریوم, محیط کشت سیب زمینی- دکستروز-آگار