محمد ربیعی - موسسه تحقیقات برنج کشور
مهدی رحیمی - دانشگاه تربیت مدرس
مجتبی کردرستمی - دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان

چکیده        به منظور برآورد ارتباط بین صفات کمی کلزا با استفاده از ضرایب همبستگی و رگرسیون و همچنین تعیین اثرات مستقیم و غیرمستقیم صفات خاص بر عملکرد روغن از طریق تجزیه مسیر، ۱۴ رقم کلزا در دو سال متوالی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در موسسه تحقیقات برنج کشور در سال زراعی ۸۴ تا ۸۶ مورد بررسی قرار گرفته و ۱۳ صفت اندازه گیری شد. نتایج حاصل از تجزیه مرکب آزمایش نشان داد که بین سال های مورد آزمایش، رقم و سال×رقم برای اکثر صفات مورد مطالعه اختلاف معنی داری وجود داشت که دلالت بر وجود تنوع ژنتیکی بالا در بین ارقام است. عملکرد روغن همبستگی مثبت معنی داری را با عملکرد دانه، وزن هزار دانه و درصد روغن نشان داد، در حالی که با صفت تعداد روز تا خورجین دهی همبستگی منفی و معنی داری داشت. رگرسیون گام به گام برای عملکرد روغن نشان داد که صفات عملکرد دانه، درصد روغن و روز تا گلدهی بیشترین تاثیر را بر عملکرد روغن داشتند و ۱/۹۹ درصد از تغییرات عملکرد روغن را توجیه کردند. بر اساس نتایج تجزیه مسیر، بیشترین اثر مستقیم بر عملکرد روغن را عملکرد دانه و به دنبال آن درصد روغن داشتند. بر اساس نتایج حاصله عملکرد دانه و وزن هزار دانه به عنوان یک شاخص گزینشی برای رسیدن به عملکرد روغن بالا پیشنهاد شد.

تجزیه مسیر, عملکرد دانه, عملکرد روغن, کلزا, همبستگی