شمس اله عبداله پور - استادیار گروه مکانیک ماشین های کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
سمیرا زارعی - دانشجوی دکترای گروه مکانیک ماشین های کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

یکی از راه­های ارزیابی توسعه پایدار در نواحی کشاورزی، استفاده از روش جریان انرژی است. جریان انرژی در یک سیستم تولیدی کشاورزی، به این صورت است که در عملیات تولید، مصرف انرژی و در محصولات تولیدی، ذخیره انرژی به وجود می­آید. به همین منظور در تحقیق حاضر، مزارع گندم دیم در استان کرمانشاه در سال زراعی ۸۶-۱۳۸۵، از نظر بیلان انرژی مورد بررسی قرار گرفتند. برای ارزیابی بیلان انرژی در این مزارع، کلیه داده­های مربوط به نهاده­ها و ستاده­ها به مقادیر معادل انرژی­های مصرفی و تولیدی تبدیل و سپس راندمان انرژی محاسبه گردید. میزان انرژی عوامل و نهاده­های به کار برده شده در این مزارع ۹/۶۱۳۰ هزار کیلوکالری در هکتار و میزان انرژی خروجی یا تولیدی محصول دانه گندم ۵۰۱۸ هزار کیلوکالری در هکتار و محصول کاه ۴۳۱۶ هزار کیلوکالری در هکتار برآورد شد. همچنین میزان کارآیی انرژی برای عملکرد کل (دانه+کاه)، ۵۲۱/۱ و میزان کارآیی انرژی به طور جداگانه برای محصول دانه و کاه به ترتیب ۸۱۸/۰ و ۷۰۳/۰ محاسبه گردید. داده­ها نشان می­دهند که بیشترین انرژی مصرفی در این مزارع، به ترتیب مربوط به ماشین­آلات، کود ازته و سوخت گازوئیل بوده و کمترین انرژی مصرفی متعلق به نیروی انسانی و علف­کش می­باشد. کاربرد دستگاه­های کمبینات، انجام به موقع تعمیرات و سرویس­های مورد نیاز تراکتور و تناوب زراعی مناسب می­تواند راه­کارهایی در جهت کاهش انرژی مصرفی در تولید گندم دیم در این استان باشد.

بیلان انرژی, ستاده, گندم دیم, نهاده