مجید بهدارنژاد - دانشگاه زابل
حلیمه پیری - دانشگاه زابل
معصومه دلبری - دانشگاه زابل

در این تحقیق به بررسی سطوح مختلف آب آبیاری، ورمی­کمپوست و کود مرغی بر خیار پرداخته شد. آزمایش به­صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح کامل تصادفی انجام گرفت. تیمارها شامل ۳ سطح کود مرغی (۲، ۴ و ۸ تن در هکتار)، ۳ سطح ورمی­کمپوست (۳، ۶ و ۹ تن در هکتار) و ۳ سطح عمق آبیاری (۱۰۰، ۷۵ و ۵۰ درصد نیاز آبی گیاه) بود. ورمی­کمپوست و کود مرغی هر دو قبل از کاشت به خاک داده شد. برداشت محصول هر ۳ روز یک­بار انجام شد. وزن، قطر و طول میوه، طول بوته، درصد پروتئین و کلروفیل برگ در هر کرت به­دقت اندازه­گیری شد. همچنین عملکرد و بهره­وری مصرف آب آبیاری در پایان فصل محاسبه شدند. نتایج نشان داد که تیمار آبیاری، کود مرغی و ورمی­کمپوست بر پارامترهای اندازه­گیری شده در سطح احتمال ۱ و ۵ درصد تاثیر معنی­داری داشت. کاهش مصرف آب باعث کاهش عملکرد و اجزای عملکرد گردید اما از این نظر بین تیمار ۱۰۰ و ۷۵ درصد نیاز آبی گیاه تفاوت معنی­دار مشاهده نشد. بیشترین مقدار عملکرد در تیمار ۱۰۰ درصد نیاز آبی گیاه و مصرف ۴ تن در هکتار کود مرغی و ۶ تن در هکتار ورمی­کمپوست به ­دست آمد که از این نظر با تیمار ۷۵ درصد نیاز آبی تفاوت معنی­دار مشاهده نشد. بررسی اثرات میزان آب آبیاری بر مقدار پروتئین ماده خشک میوه نشان داد بیشترین مقدار پروتئین ماده خشک میوه (۳۱/۵۶ درصد) در تیمار ۷۵ درصد نیاز آبی به دست­آمد و پروتئین ماده خشک در سایر تیمارها کمتر بود. در بررسی اثر متقابل ورمی­کمپوست و کود مرغی بیشترین درصد پروتئین ماده خشک خیار در تیمار ۴ تن در هکتار کود مرغی و ۶ تن در هکتار ورمی­کمپوست (۴۲/۵۸ درصد) حاصل شد. استفاده هم­زمان ۸ تن در هکتار کود مرغی و مصرف سطوح مختلف ورمی­کمپوست درصد پروتئین ماده خشک را کاهش داد. اثر عمق آب آبیاری، کود مرغی و ورمی­کمپوست و اثرات متقابل آن­ها در سطح احتمال ۱ و ۵ درصد بر مقادیر کلروفیل a و b تاثیرگذار بود. با کاهش عمق آب آبیاری مقادیر کلروفیل a و b کاهش یافت. بیشترین مقدار کلروفیل a (۶۳/۰ میلی­گرم بر گرم وزن تر) و کلروفیل b (۳۶/۰ میلی­گرم بر گرم وزن تر) از تیمار ۱۰۰ درصد نیاز آبی گیاه به­دست آمد اما از این نظر با تیمار ۷۵ درصد نیاز آبی تفاوت معنی­دار نداشت. اثر متقابل ورمی­کمپوست و کود مرغی نشان داد استفاده ۴ تن در هکتار کود مرغی و ۶ تن در هکتار ورمی­کمپوست بیشترین تاثیر را بر مقادیر کلروفیل داشت. با توجه به نتایج به­دست آمده می­توان مقدار آب داده شده به گیاه را به  مقدار ۷۵ درصد نیاز آبی گیاه کاهش داد و با مدیریت مناسب می­توان بدون کاهش معنی­دار عملکرد محصول، مقدار آب کمتری مصرف نمود. اثرات متقابل ورمی­کمپوست و کود مرغی نشان داد در استفاده ۶ تن در هکتار ورمی­کمپوست برای جلوگیری از کاهش عملکرد و اجزای آن بایستی مصرف کود مرغی تا ۴ تن در هکتار کاهش یابد؛ اما زمانی­که سطوح بیشتر ورمی­کمپوست (۹ تن در هکتار) استفاده شود، مصرف کود مرغی باید تا ۲ تن در هکتار کاهش یابد.

بهره وری مصرف آب, پروتئین ماده خشک, عملکرد, کلروفیل, مدیریت کود دهی