معصومه افشاری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس تهران

تاریخ جهانگشا، یکی از مهم ترین کتاب های منابع تاریخی ایران در دوره ی خوارزمشاهیان و مغولان است کهمولف آن، هنرمندانه و هوشیارانه، آگاهی های بسیار مهمی را از این دوره در اختیار خواننده قرار می دهد.موضوع مغول و تاریخ آن ها و نوع بیان جوینی در روایت رویدادها و حوادث و حضورگفتمان های متعدد و نوعتعامل این گفتمان ها بایکدیگر، یکی از مباحث حائز اهمیت در تاریخ جهانگشا، در روزگار عطاملک است. یکیاز حوادث شگفت و تامل برانگیز این دوره، شورش تارابی در بخاراست که به روایت جوینی در تاریخ جهانگشا،آورده شده است. پژوهش های انجام شده، نشان می دهد که منبع اصلی نقل این واقعه، همین اثر است و ازنظرجوینی، آن چنان اهمیت داشته که فصلی از کتاب خود را بدان اختصاص داده است. دراین مقاله، کوشششده است با استفاده از روش تحلیل انتقادی گفتمان نورمن فرکلاف، به بررسی و تحلیل انواع گفتمان هایموجود در این دوره، تعامل قدرت سیاسی و شریعت و به ویژه نوع نگاه مولف به مساله ی خروج تارابیپرداخته شود.

قدرت، شریعت، عطاملک جوینی، تاریخ جهانگشا، خروج تارابی، تحلیل انتقادی گفتمان فرکلاف