شهره شاه محمودی - دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
سید محسن زهرایی - مرکز مدیریت بیماریها، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی
محمد مهدی گویا - مرکز مدیریت بیماریها، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی
طه موسوی - مرکز مدیریت بیماریها، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی
سید مسعود حسینی - دانشکده علوم زیستی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
مرجان استوار اسفند آبادی - دانشکده علوم زیستی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
محمود محمودی - دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
حمیده طباطبایی - دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
سیده مریم یوسفی - دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
یعقوب ملایی کندلوسی - دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
سحر عباسی - دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
رخشنده ناطق - دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران

زمینه و هدف: آزمایشگاه فلج اطفال ایران به عنوان یک آزمایشگاه کشوری و عضوی از مجموعه آزمایشگاه­های پولیوی سازمان جهانی بهداشت دریافت کننده نمونه بیماران مبتلا به فلج شل حاد از سراسر ایران است تا ویروس پولیو را در این نمونه ها شناسایی نماید. علاوه بر ویروس پولیو، این آزمایشگاه انتروویروس­های غیرپولیویی Non Polio Enteroviruses (NPEVs) را نیز در این نمونه ها شناسایی    می کند. از آنجا که NPEVs در سالهای اخیر به عنوان یکی از مهمترین عوامل ایجاد کننده فلج شل حاد پس از ویروس وحشی پولیو در نظر گرفته شده اند، در این مطالعه فراوانی سروتایپ های  مختلف NPEVs که در سالهای پیش از  ریشه کنی ویروس پولیوی وحشی (۲۰۰۰-۱۹۹۵) در ایران از بیماران فلج شل حاد جدا شده اند مورد بررسی قرار گرفت. روش­ کار: نمونه­های مدفوع بیماران فلج شل حاد طبق دستورالعمل استاندارد سازمان بهداشت جهانی جع­آوری شده و مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج: در طی سال­های ۲۰۰۰- ۱۹۹۵، ۲۱۸۰ نمونه مدفوع از بیماران مبتلا به فلج شل حاد دریافت شد. کوکساکی ویروس B و اکو ویروس­های ۶، ۱۱، ۷ و ۱۳ بیشترین فراوانی را در بیماران فلج شل حاد داشتند و به ترتیب ۷/۲۳ درصد، ۴/۱۴ درصد، ۷/۱۲درصد، ۱۱درصد و ۲/۱۰ درصد، انتروویروس­های جداشده از این بیماران را تشکیل دادند. چهار مورد اکوویروس ۲۰ در این بیماران شناسایی شد که در دو مورد آن بیمار فوت کرده و یک مورد دچار فلج دایمی شده است. تاکنون موارد مرگ و میر و فلج باقیمانده (باقیماندن فلج پس از ۶۰ روز) از اکووویروس ۲۰ گزارش نشده است. نتیجه­ گیری:  با توجه به اینکه حدود ۱۰ سال است که ویروس وحشی پولیو در کشور ما ریشه کن شده ولی تعداد موارد فلج شل حاد نه تنها کم نشده بلکه افزایش نیز یافته است، بهتر است مطالعاتی جهت بررسی فراوانی و تعیین سروتایپ NPEVs در سال­های پس از ریشه کنی ویروس وحشی پولیو (۲۰۰۰ به بعد) نیز در کشور ما انجام شود و ارتباط سروتایپ­های  شناسایی شده و فلج باقیمانده تعیین گردد.

Non-polio enterovirus (NPEV), Acute Flaccid Paralysis (AFP), Iran, انتروویروس غیرپولیویی, فلج شل حاد, ایران