سید سعید محقق - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، باشگاه پژوهش گران جوان، همدان، ایران. (مسوول مکاتبات)
اسفندیار جهانتاب - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فسا، فسا، ایران.
حسن یگانه - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
احمد بهره بر - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، باشگاه پژوهش گران جوان، همدان، ایران.
هدا خوش ظاهر - دانش آموخته کارشناسی ارشد محیط زیست.

زمینه و هدف: تعیین ارزش­های غیر­بازاری، برای حفاظت کالاهای زیست­محیطی مانند زیست­گاه­ها و چشم­اندازها اهمیت فراوانی دارد. هدف از تحقیق حاضر ارزش­گذاری حفاظتی منطقه حفاظت شده خاییز با استفاده از روش ارزش­گذاری مشروط می­باشد.روش بررسی: در این تحقیق برای بررسی تاثیر متغیرهای توضیحی مختلف بر میزان تمایل به پرداخت پاسخ­گویان جهت ارزش حفاظتی از مدل رگرسیونی لوجیت استفاده شد. داده­های مورد نیاز از طریق تکمیل ۱۹۶ پرسش­نامه جمع­آوری گردید.یافته­ها: نتایج نشان داد ۷۱ درصد پاسخ گویان تمایل خود را برای مشارکت در حفاظت از منطقه اعلام کردند. نتایج تخمین مدل لاجیت نشان داد، ضریب متغیرهای گرایش های زیست محیطی، مسوولیت­پذیری، توانایی مالی، عضویت در سازمان محیط­زیستی و پیشنهاد معنی­دار شده است. نتایج مشخص کرد مقدار مورد انتظار تمایل به پرداخت برابر ۲۸/۱۸۸۶۱ ریال می­باشد. ارزش حفاظتی سالانه منطقه مورد مطالعه نیز برابر ۷/۲۸۷۳۸۲ میلیون ریال تعیین شد. از تقسیم این رقم بر کل مساحت بوم­سازگان منطقه مورد مطالعه، ارزش حفاظتی سالانه هر هکتار از این بوم­سازگان برابر ۸۸۸۸ هزار ریال (با توجه به مساحت ۳۲۳۳۲ هکتار منطقه) به دست می­آید. پیشنهاد می­شود دست­کم سالانه معادل ۸۸۸۸ هزار ( ارزش حفاظتی سالانه هر هکتار) ریال برای حفاظت از منطقه خاییز سرمایه­گذاری شود. بوم­سازگان منطقه مورد مطالعه ارزش­های فراوان دیگری ( حفظ آب و خاک، گیاهان دارویی و محصولات فرعی، جذب و ذخیره دی اکسید کربن و تولید اکسیژن، تنوع بیولوژیکی و ... ) هم دارد که ارزش آن­ها باید برآورد شود.بحث و نتیجه­گیری: انجام این مطالعه در شرایط حاضر گام مهمی به منظور حفاظت مناطق حفاظت شده و منابع طبیعی و حرکت در راستای توسعه پایدار است. از­طرفی برای برنامه­ریزان، مسوولین و سیاست­گزاران توجیهی فراهم می­کند تا کمیت و کیفیت منابع طبیعی را حمایت بکنند.

بوم شناختی, ارزش گذاری مشروط, منطقه حفاظت شده خاییز