ساعده غیوری ثالث - دکترای مدیریت بازرگانی گروه بازاریابی و استراتژی کسب و کار دانشگاه تهران ایران ٫ دانشجوی لیدرشیپ، دانشگاه ترینیتی وسترن ونکوور، کانادا
محسن نظری - دانشیار گروه بازاریابی و استراتژی کسب و کار دانشگاه تهران ،ایران ٫ استاد مدعو دانشگاه یورک تورنتو کانادا

صنعت هوانوردی و شرکتهای هواپیمایی از سال ۱۹۰۵ که اولین ایرلاین معرفی شد در حال رشد میباشند. این رشد هم در توسعه محصول جدید بوده و هم توسعه بازار در مسیر این رشد مدلهای کسب و کار ایرلاینها به شدت متنوع شده است. از مدلهای کسب و کار ارزان تا مدلهای با خدمات کامل و مدلهای هیبریدی کسب و کار در این مقاله مدلهای کسب و کار ایرلاینها و تنوع و تکامل آنها بررسی شده است. ادبیات موجود طی ۲۲ سال اخیر مورد بررسی کامل قرار گرفته و گونه شناسی مدل های کسب وکار از ادبیات استخراج شده است. در ادامه به بررسی مدل کسب وکار برخی ایرلاین موجود در امریکا و اروپاو آسیا در پیشینه پژوهش پرداخته شده است. متغییرها یی که بر پایه آ نها مدلهای کسب وکار آنلاین نوع شناسی م یشوندتحلیل شده است و چند نوع شناسی ارائه شده است. با بررسی مدل کسب وکار ایرلاین های ایرانی مهمترین نکته ایی که مشاهدهمیشود عدم تنوع در مدل کسب وکار آنها می باشد. با توجه به شرایط ایران و دنیا به نظر میرسد مدل کسب و کار ایرلاین هایایرانی نیاز به تغییراتی دارد تا بتواند ضمن گسترش در بازار و تنوع محصول، عملکرد خود را بهبود بخشند و به رفاه جامعه نیزکمک نمایند. مه مترین ایده مقاله ارائه یک نوع شناسی است که با به کارگیری آن می توان فرصتهای موجود برای نوآوری درمدل کسب وکار ایرلاین های ایرانی را شناسایی نمود.