سارا راشکی - کارشناسی ارشد،گروه شهرسازی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر تبریز
اصغر مولایی - دانشیار،گروه شهرسازی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

زبان یکی از مهمترین روش ها و ابزارها در تعامل انسان ها و محیط در حوزه های مختلف بوده است. در حوزه معماری وشهرسازی می تواند دارای واژگان دستور زبان و قواعد و مفاهیمی مربوط به مولفه های مختلف باشد.این قواعد و دستورزبان شهرس ازی حاوی تجارب و الگوها و روش هایی در خلق فضا و توده و آفرینش مکان های عمومی و خصوصی و بهطور کلی بافت شهری است که با پشتوانه ای از فرهنگ و اقلیم و فناوری های ساخت و ساز در طول زمان ایجاد شدهاست. اهمیت بازشناسی دستور زبان در بافت های تاریخی ایرانی و جهانی از آنجایی حائز اهمیت است که این بافت هادار ای ارزش های معماری، فرهنگی، اجتماعی، منظر شهری،توده و فضا و غیره است که در طول دوره های مختلفتاریخی به ارث رسیده است. عدم توجه به این دستور زبان در ساخت و سازهای جدید یا برنامه های توسعه اخیر میتواند منجر به تضعیف هویت و برو ز مشکلات مختلف اقلیمی، فضایی، کالبدی و عملکردی شود. لذا در این پژوهشبازخوانی زبان طراحی شهری را با هدف شناخت مولفه ها ، معنای و مفاهیم نهفته در پس کالبد متفاوت طراحی شهری وهمچنین بررسی تجارب زبان طراحی شهری در ایران و جهان مورد بررسی قرار داده است. اتخاذ رویکرد زبان شناسی اینامکان را فراهم می آورد که هم کلیت موضوع مورد مطالعه به طور یکجا در نظر گرفته شود و هم اجزای موضوع شناساییشوند و هم روابط موجود بین اجزا به روش نظام مند بررسی و تحلیل شوند. هدف این مقاله، دستیابی به یک ساختار وفرآیند منطقی در تهیه دستور زبان طراحی شهری می باشد. در این مقاله نخست مفهوم دستور زبان و چگونگی کاربردمفاهیم زبان شناسی در شهرسازی و تجارب جهانی و ایرانی استفاده از آن مورد بررسی قرار گرفته است که در انتخابنمون ههای موردی خارجی، تلاش شد تا طیف گسترده ای از مقیاس های سند در نظر گرفته شود.

دستور زبان،طراحی شهری،تجارب، فرم شهر