حجت اله میرزایی نیا - Nursing Care Research Center in Chronic Diseases, School of Nursing and Midwifery, Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences, Ahvaz, Iran
شهرام مولوی نژاد - Nursing Care Research Center in Chronic Diseases, School of Nursing and Midwifery, Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences, Ahvaz, Iran
عبدالعلی شریعتی - Nursing Care Research Center in Chronic Diseases, School of Nursing and Midwifery, Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences, Ahvaz, Iran
محمدحسین حقیقی زاده - School of Health, Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences, Ahvaz, Iran

زمینه و هدف: شغل پرستاری به دلیل ماهیت وظایف از جمله مشاغلی که شیوع اختلالات اسکلتی و عضلانی در آن بالا بوده که همین امر سبب دردهای عضلانی اسکلتی و خستگی روزانه می­ گردد. این مطالعه با هدف تاثیر رفلکسولوژی پا بر شدت دردهای اسکلتی و عضلانی و خستگی کادر پرستاری انجام شد. روش ها: در این مطالعه­ کارآزمایی بالینی تصادفی، تمام پرستاران نزاجا جنوب غرب کشور در فاصه زمانی مرداد تا دی ماه سال ۱۳۹۷ با توجه به معیارهای ورود انتخاب و سپس به روش گمارش تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تخصیص یافتند. برای گروه مداخله با توجه به محل درد، پروتکل رفلکسولوژی کف پا در طی ۹ جلسه به مدت ۳ هفته و هر هفته ۳ جلسه ۳۰ دقیقه ­ای اعمال شد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، اختلالات اسکلتی و عضلانی نوردیک، مقیاس عددی شدت درد و خستگی بود. یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که از ۹ قسمت بدن، شدت درد در قسمت های گردن (۰/۰۰۱P<)، کمر (۰/۰۰۳=P < /span>)، زانو (۰/۰۱۰=P < /span>)، پا (۰/۰۰۲=P < /span>)، ران (۰/۰۰۱P<) و دست (۰/۰۰۱P<) به طور معناداری درگروه مداخله نسبت به گروه کنترل کاهش یافت. همچنین رفلکسولوژی باعث کاهش خستگی در گروه مداخله شده بود ولی این کاهش در مقایسه با گروه کنترل از نظر آماری معنادار نشده بود (۰/۱۲۹=P < /span>). نتیجه گیری: نتایج نشان داد که رفلکسولوژی باعث کاهش شدت دردهای عضلانی اسکتی در اکثر قسمت­های بدن و کاهش خستگی گردید. لذا پیشنهاد می­ شود رفلکسولوژی پا به­ عنوان یک روش ساده و هزینه اثربخش در جهت کاهش شدت دردهای اسکلتی و عضلانی در پرستاران مورد استفاده قرار بگیرد.

Reflexology, Fatigue, Musculoskeletal pain, Nurses