فرناز حوله کیان - دانشگاه تهران
مسعود غلامعلی لواسانی - Tehran University
شیوا خلیلی - Tehran University

هدف: هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی بازی­ درمانی گروهی با رویکرد شناختی-رفتاری در اصلاح ناسازگاری­ اجتماعی نوجوانان دختر کم ­توان ذهنی می­باشد. روش: پژوهش حاضر، مطالعه­ ای نیمه­ آزمایشی با طرح پیش ­آزمون، پس آزمون و همراه با گروه کنترل و آزمایش می ­باشد. جامعه آماری پژوهش، شامل نوجوانان کم ­توان ­ذهنی (۱۵-۱۳ساله) در حال تحصیل در مدارس استثنایی شهرستان همدان بودند؛ از این تعداد، ۱۶ نفر که نمره آنان بالاتر از انحراف میانگین آزمون راتر بود از طریق همتاسازی، در دو گروه ۸ نفره آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش ۱۱ جلسه بازی ­درمانی با رویکرد شناختی-رفتاری دریافت و گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفت. هم­چنین گروه آزمایش به مدت سه ماه پس از آخرین جلسه، پیگیری شد. ابزار گردآوری داده­های پژوهش، پرسشنامه رفتاری راتر و گروه ­سنجی بود. یافته­ ها: تحلیل یافته­ ها مبتنی بر آمار توصیفی، تحلیل کوواریانس و آزمون t برای گروه ­های مستقل نشان داد که بازی­ درمانی با رویکرد شناختی-رفتاری باعث کاهش ناسازگاری اجتماعی نوجوانان کم­ توان ذهنی و افزایش تعاملات اجتماعی آنان شده ­است. نتیجه­ گیری: مهم­ترین نتایج این پژوهش، موثر بودن بازی­ درمانی گروهی در اصلاح ناسازگاری اجتماعی و اثربخشی استفاده از رویکرد شناختی-رفتاری برای نوجوانان کم­توان ذهنی می ­باشد. از این­رو می ­توان ادعا نمود روش بازی­ درمانی گروهی با رویکرد شناختی-رفتاری، در کاهش ناسازگاری­ اجتماعی نوجوانان کم­ توان ذهنی اثربخش بوده­است.

group play therapy, cognitive-behavioral approach, social maladjustment, adolescents with Intellectual Disabilities, بازی درمانی گروهی, رویکرد شناختی-رفتاری, ناسازگاری اجتماعی, نوجوانان کم توان ذهنی