افسانه مهدی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
مهین تفضلی - مربی گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
سید رضا مظلوم - مربی گروه پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
علی منطقی - دانشیار گروه روان پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
جواد اصیلی - استادیار گروه فارماکوگنوزی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
محمدرضا نورس - استادیار گروه طب سنتی، دانشکده طب ایرانی و مکمل، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.

مقدمه: افسردگی، از شایع­ترین مشکلات زنان در دوران حاملگی و بعد از زایمان است. تحقیقات نشان ­داده­اند رایحه درمانی اختلالات ­خلقی زنان را کاهش می­دهد. با توجه به شرایط زیستی بعد از زایمان و کاهش سطح هورمونی، مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر رایحه پرتقال بر پیشگیری از افسردگی بعد از زایمان انجام شد. روش کار: این مطالعه کارآزمایی ­بالینی در تابستان سال ۱۳۹۶ بر روی ۱۰۰ زن زایمان کرده بستری در بخش زنان بیمارستان حضرت ام­البنین (س) مشهد انجام شد. افراد به­صورت تصادفی در دو گروه رایحه­درمانی و کنترل قرار گرفتند. گروه مداخله علاوه بر دریافت مراقبت های معمول، از روز دوم بعد از زایمان به مدت ۶ هفته هر ۱۲ ساعت ۳ قطره اسانس پرتقال را روی دستمال ریخته و استنشاق می­کردند. در روزهای دهم، سی ام و چهل­ و ­دوم بعد از زایمان پرسشنامه افسردگی ادینبورگ در هر دو گروه تکمیل ­شد و در صورت کسب نمره بالاتر از ۱۲ از پرسشنامه، به روان پزشک ارجاع و تشخیص افسردگی با مصاحبه بالینی و بر اساس معیارهای تشخیصی DSM-۴ انجام­ شد. تجزیه­ و تحلیل داده­ها با استفاده از نرم­افزار آماری SPSS (نسخه ۱۶) و آزمون های ­آماری کای­دو، تی مستقل، تحلیل واریانس با مقادیر تکراری و دقیق فیشر انجام­ شد. میزان p کمتر از ۰۵/۰ معنی­دار در نظر گرفته ­شد. یافته­ها: میانگین نمره افسردگی در گروه مداخله نسبت به گروه کنترل به­صورت معنی­داری کاهش پیدا کرد و فراوانی افسردگی در پایان مطالعه در گروه رایحه­درمانی ۰% و در گروه کنترل ۲/۲۲% برآورد شد (۰۰۱/۰>p). نتیجه­گیری: استنشاق رایحه پرتقال در دوره بعد از زایمان در پیشگیری از افسردگی بعد از زایمان موثر است.

اسانس, افسردگی, بعد از زایمان, پرتقال, رایحه­درمانی