Gholam Reza غلامرضا شریفی راد - Associate Professor, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.
Siamak سیامک محبی - PhD Candidate, Member of Faculty Medical Sciences of Qom University, Students Research Committee, Department of Public Health, School of Health, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan
Mohammad محمد مطلبی - PhD Candidate, Department of ealth Education, School of Public Health, University of Gonabad, Gonabad, Iran.
Mohammad Hadi محمدهادی عباسی - PhD Candidate, Students Research Committee, Department of Health Education and Promotion, School of Public Health, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.
Fatemeh فاطمه رجعتی - PhD Candidate, Students Research Committee, Department of Health Education and Promotion, School of Public Health, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.
Azar آذر طل - PhD Candidate, Students Research Committee, Department of Health Education and Promotion, School of Public Health, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.

مقدمه: حفظ سلامت از دغدغه های دیرین انسان ها است و از مولفه های متعددی تاثیر می پذیرد. اعلامیه ها و راهبردهای جهانی سلامت همواره بر تهیه و مصرف صحیح داروها و درمان مناسب تاکید می نماید. خوددرمانی در ایران از معضلات سلامتی به شمار می رود و سه برابر متوسط جهانی و رتبه دوم در آسیا را دارا است. برای اثرگذاری بر این معضل، یکی از روش های علمی، بررسی عوامل موثر بر این رفتار بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی است. در این پژوهش عوامل موثر بر خوددرمانی با تعیین میزان تاثیر مورد شناسایی قرار گرفتند تا جهت اثرگذاری اولویت بندی شوند. روش کار: دراین پژوهش توصیفی تحلیلی مقطعی، ۳۸۰ سالمند شهر گناباد به روش نمونه گیری طبقه ای با تخصیص متناسب انتخاب شدند. اطلاعات بر اساس پرسش نامه مشتمل بر ۴۷ سوال به روش مصاحبه سازمان یافته در بخش های الگوی اعتقاد بهداشتی جمع آوری گردید. روایی و پایایی به روش های علمی تاییدگردید. داده ها با نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: میانگین سنی سالمندان ۳۱/۵ ± ۲/۶۶ بود. ۱/۳۶ درصد بازنشسته، ۴/۲۹ درصد تحصیلات ابتدایی و ۹/۵۳ درصد بیمه درمانی داشتند. ۶/۷۷ درصد خودسرانه دارو مصرف می کردند و ۳/۸۵ درصد در منزل دارو نگه می داشتند. ۳/۴۲ درصد داروهای مصرف شده مسکن و ۱/۱۵ درصد مربوط به اعصاب و روان بودند. میانگین نمره حساسیت ۲۱/۵۰ و موانع درک شده ۲۳/۷۰ بود. بین جنس، وضعیت تاهل و تحصیلات با خوددرمانی ارتباط معنی داری وجود داشت. مهم ترین علت خوددرمانی، تجربه بهبودی قبلی و بی خطر دانستن داروها ذکر شد. وسایل ارتباط جمعی موثرترین راهنمای عمل در پیشگیری از خوددرمانی عنوان شد. نتیجه گیری: در این مطالعه شیوع خوددرمانی بالا است و عوامل قابل تعدیل در شرایط نامطلوبی قرار داشتند. افراد در موارد الگوی اعتقاد بهداشتی حتی ۵۰ درصد حداقل ها را کسب نکردند ولی نمره Self-efficacy مطلوب به دست آمد که این اطمینان کاذب، خوددرمانی را تشدید کرد. واژه های کلیدی: خوددرمانی، سالمندان، الگوی اعتقاد بهداشتی، گناباد

Self-Medication, Elderly Adults, HBM Model, Gonabad.