علیرضا قدرتی - Gilan Agricultural and Natural Resources Research And Education Center, Gilan, Iran

پدیده بارش های رگباری یکی از مخرب­ترین بلایای طبیعی است که بشر در طول تاریخ خسارات زیادی را از این پدیده متحمل شده و می­شود. عبور توده هوای مختلف استان گیلان را در بر می­گیرد و هر یک از این تودها در فصل­های مختلف ریزش­های جوی و رگبارش های شدید را برای استان به متحمل می­شوند. و با این رگبارش جریان شدید بالا آمدگی آب و سیل را در استان ایجاد می­نماید. طبق آمار و اسناد و مدارک موجود در چند دهه اخیر نشان می­دهد سیل­های بزرگی در سطح استان اتفاق افتاده که باعث کشته شدن افراد و زیان­های جانی و مالی گردیده الگوهای سینوپتیک شرایط جوی روزانه مناطق راکنترل می­کنند. بررسی نقشه های سینوپتیک، در سطوح مختلف جو، می­توان بسیاری از پدیده­های سطح زمین همانند سیلاب، خشکسالی، یخبندان و... را مشخص نمود. یکی از این موارد میزان بارش در دسترسی هر منطقه است که با بررسی نقشه های سینوپتیک میزان آن مشخص گردد، همچنین یکی از عوامل بسیار مهم در بروز سیلاب پدیده های جوی مانند طوفان و رگبارشهای شدید است که بررسی و شناسایی سینوپتیکی پدیدههای جوی خصوصا رگبارش­ها در پیش­بینی سیلاب و طرحهای هشدار سیل نقش تعیین کننده­ای را ایفا میکند از این رو پژوهش پیش رو با هدف تحلیل سینوپتیکی رگبارش­های منجر به سیل در منطقه غرب گیلان صورت گرفته است. برای تحقق این هدف ابتدا آمار سیلاب­ها و رگبارشهای منطقه­ای مربوط به هر سیل در منطقه غرب گیلان برای دوره آماری سالهای ۹۰-۱۳۸۰ شناسایی و استخراج شدند. بر این اساس طی این دوره ۱۳ سیل و رگبارش منطقه­ای به دست آمد. در مرحله بعد نقشه های سینوپتیکی هم فشار برای سطح دریا و ژئوپتانسیل ۵۰۰ و ۱۰۰۰ هکتوپاسکال برای روزهای قبل بارش و روز بارش از تارنمای NOAA دریافت شد و هر یک مورد با استفاده از نرم­افزارGrADS  نقشه مورد نیاز در تراز­های سطح زمین مورد تحلیل همدیدی قرار گرفت. نتایج­های حاصله نشان­دهنده وجود ۷ الگوی جوی بارشی در ایجاد این رگبارش­ها بوده است. از میان هفت الگوی بارش سامانه های پر فشار اسکاندیناوی و مدیترانه­ای بیشترین فراوانی را در ایجاد رگبارش و ایجاد سیل در رودخانه های غرب اثر داشتهاند. همچنین کل رگبارشهای مورد بررسی در اثر وجود حداقل یک سامانه پر فشار ایجاد شده است.

Keywords: Flood, Isometropia analysis, Rain Storm, High Pressure System, Low Pressure System, West Guilan, واژه های کلیدی: سیل, رگبارش تحلیل همدیدی, سامانه پر فشار, سامانه کم فشار, غرب گیلان