علیرضا توکلی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان (شاهرود)

هدف از ایجاد سامانه های مختلف استحصال و جمع آوری آب باران در حوضه های کوچک، افزایش بهره وری بارش و بررسی امکان ایجاد باغ دیم روانابی است. بر این اساس افزایش سهم رواناب، کنترل تلفات تبخیر، آرایش سامانه های استحصال و جمع آوری آب باران (اندازه و شکل) و نقش مواد پلیمری سوپر جاذب برای دو رقم بادام دیر گل پیوندی مطالعه شد. این تحقیق از سال ۱۳۷۹ و به مدت ۶/۵ سال در منطقه یال ایلخچی شهرستان اسکو در آذربایجان شرقی اجرا شد. بر اساس نتایج تحقیق و با اعمال مدیریت کنترل تبخیر در پای کلیه درختان، تیمار برتر و قابل توصیه، شامل اندازه سطح رواناب ۷×۷ متر + سطوح رواناب تمیز و غلطک زده شده و بدون نیاز به استفاده از پلیمر است. تفاوتی بین شکل حوضه های جمع آوری رواناب وجود ندارد، اگر چه آرایش مربعی اندکی بر نیم دایره ای ارجحیت دارد. میانگین بارش ۱۷ ساله منطقه برابر با ۲۰۲ میلی متر بود که نشان می دهد ۸۴/۴، ۶۵/۳، ۵۱/۳ و ۳۶/۴ درصد از بارش کل به ترتیب بیشتر از ۲، ۴، ۶ و ۸ میلی متر بوده است. آستانه رواناب بسته به وضعیت سطوح حوضه های جمع آوری متفاوت بوده به طوری که در تیمار غلطک زده به ترتیب ۳/۵-۲/۵ میلی متر، در تیمار تمیز و صاف شده به ترتیب ۴/۵-۳/۵ میلی متر و در تیمار طبیعی به ترتیب ۵/۵-۴/۵ میلی متر اندازه گیری شد. با تحلیل ۱۷ ساله بارش منطقه (۹۲-۱۳۷۵) حداکثر ضریب رواناب سالانه برای آستانه بارش ۲، ۴، ۶ و ۸ میلی متر به ترتیب ۰/۵۷، ۰/۳۵، ۰/۲۲ و ۰/۱۴ بدست آمد. ضریب رواناب طرح برای شرایط استحصال و جمع آوری آب باران، هنگامی که آستانه بارش ۲، ۴، ۶ و ۸ میلی متر است به ترتیب ۰/۲۸ ،۰/۱۷، ۰/۱۱ و ۰/۰۷ به دست آمد. تعیین آستانه رواناب، نقش مهمی در طراحی سامانه ها و موفقیت باغ دیم روانابی تحت سامانه های استحصال و جمع آوری آب باران دارد.

Design runoff coefficient, Rain, Threshold runoff, Threshold rain, Water harvesting systems., آستانه بارش, آستانه رواناب, استحصال و جمع آوری آب باران, بارش, ضریب رواناب طرح.