مهران لشنی زند - استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان
سیدمنصور شاهرخ وندی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد
بهمن رفیع - کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد
ایرج ویکرمی - مربی پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان

تغییرات اقلیمی، باعث گرم شدن زمین به میزان 1/4 درجه سانتیگراد در قرن جاری شده است. این امر باعث تسریع و قهقرایی منابع اراضی (خاک، آب و منابع زیستی) بهویژه در مناطق خشک و نیمهخشک مانند کشور ایران خواهد گردید. این امر ناشی از افزایش سالانه 1/7 درصدی غلظت گازهای گلخانهای کربنی هواست. تنها راهکار شناخته شده، ترسیب کربن توسط اکوسیستمهای خاکی با ابزارهای مدیریتی کارا، نظیر عملیات کارآمد مکانیکی و بیولوژیکی آبخیزداری است. به منظور برآورد میزان ترسیب کربن سه حوضه بهعنوان سه سایت معرف انتخاب شد که در حوضه ریمله 3 پروفیل، حوضه آبخوانداری 4پروفیل و حوضه پخش سیلاب 3 پروفیل حفر گردید. برداشت خاک از عمقهای 0 تا 25 و 25 تا 50 سانتیمتری انجام شد. برای تعیین جرم مخصوص ظاهری (Bd) از روش core sample استفاده شد. سپس با روش والکی- بلاک میزان ترسیب کربن در واحد سطح تعیین گردید. به طوریکه میزان ترسیب کربن در حوضه معرف ریمله 45/7 تن در هکتار، حوضه معرف آبخونداری 45/8 تن در هکتار، در حوضه پخش سیلان 78/4 تن در هکتار و در حوضه های شاهد 26 تن در هکتار به دست آمد، که حوضه پخش سیلاب با 78/4 تن در هکتار بیشترین و حوضه های شاهد با 26 تن در هکتار کمترین میزان ترسب کربن نشان می دهند. همچنین نتایج تجزیه و تحلیلهای آماری در محیطهای اکسل، مینی تب و SPSS نشان دهندهی اختلاف معنیداری در میزان ترسیب کربن در سایتهای معرف و شاهد میباشد. در مجموع سایت پخش سیلاب با میزان ترسیب کربن 78 تن در هکتار پروژه موفقی از لحاظ ترسیب کربن با اعمال مدیریتی کارآ و انجام عملیاتهای مکانیکی و بیولوژیکی آبخیزداری است.

پخش سیلاب، ترسیب کربن، تغییرات اقلیمی، عملیات مکانیکی و بیولوژیکی