جمال الدین سهیلی - دانشیارگروه معماری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران، نویسنده مسئول.
عظمی علاالدینی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشگاه رجاء، قزوین، ایران.

سبک زندگی مفهومی است که با انتخابی شدن روش زندگی معنا پیدا می­کند و به شخصیت و ترجیحات افراد برمی­گردد. با روی کارآمدن سلسله قاجار درتاریخ پررمز و راز ایران به واسطه پیشرفت هایی که در جنبه­های اجتماعی­­-اقتصادی، فرهنگی و توسعه روابط خارجی با کشورهای اروپایی و ­غربی و رواج تجددگرایی در کشور رخ داد، تصویرگری و تزیینات دچار تغییرات اساسی گردید. در این شرایط، گروه های مختلف اجتماعی شکل گرفت که به­تدریج، و­ در اثر مجاورت و هم نشینی گروه های مختلف سبک های زندگی خاصی ایجاد گردید. این پژوهش، نه تنها جنبه های تاریخی را بررسی می­کند، بلکه به تحلیل خصایص اجتماعی- فرهنگی نیز می­پردازد و به دنبال یافتن اثربخشی نقوش انسانی بر کیفیت سبک زندگی و ماندگاری جایگاه اجتماعی در خانه های تجار و بازرگانان است. از این رو پرسش این است که، چگونه نقوش انسانی بر کیفیت زندگی و ماندگاری جایگاه اجتماعی طبقات اجتماعی در خانه­های اشرافی گیلان دردوران قاجار اثرگذار بوده است. خانه ابریشمی به­جا­مانده از دوران قاجار در رشت به عنوان نمونه، مورد بررسی و بازنگری قرار گرفته ­است. از آن جایی که، در­ این دوران اقتصاد و تجارت رونق گرفت و رشت به عنوان شهری تجاری شناخته­ شد، عوامل اقتصادی اثرات شگرفی بر جای گذاشته­است. از این­رو، بازرگانان بسیاری در رشت زندگی می­کردند. آن ها خانه­های مسکونی خویش را باشکوه و بزرگ می­ساختند. با در نظر­گرفتن ماهیت موضوع، پژوهش حاضر مبتنی بر استدلال استنتاجی ­است و با رویکردی به تحلیل محتوا، روش­شناسی تفسیری-تاریخی را اتخاذ می­نماید. لذا، اطلاعات این پژوهش از طریق تحقیقات کتابخانه­ای و تحقیقات میدانی جمع آوری شده­است. در رشت خانه­های اعیانی و مجلل بسیاری باقی مانده ­است. چرا که به دلیل توسعه ابریشم، این شهر در دوران قاجار از رشد اقتصادی قابل­توجهی برخودار ­بود. بر طبق تفسیر و تحلیل یافته­ها ارتباط مستقیمی میان متغیرات سبک زندگی و عواملی مانند عادت واره، مصرف­گرایی، تمایزات اجتماعی، سرمایه اقتصادی، شغل و سبک­کاری افراد وجود داشته­است.

واژه های کلیدی: سبک­زندگی, نقاشی دوران قاجار, خانه­های اعیانی, خانه­ابریشمی, جایگاه ­اجتماعی