اسماعیل علیزاده - کارشناس ارشد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
حسین ارزانی - استاد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
حسین آذرنیوند - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
عبدالرضا مهاجری - کارشناس ارشد اداره منابع طبیعی، استان اصفهان
سید حسن کابلی - دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

تعیین شایستگی مرتع به تعبیری به­معنای توسعه و استفاده پایدار از منابع طبیعی می­باشد که امروزه در جهان از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار می باشد. از آنجایی که قسمت اعظم جمعیت دام سبک استفاده­کننده از مراتع کشور را پس از گوسفند، بز تشکیل می دهد؛ از این رو در این تحقیق از خصوصیات چرایی (ازقبیل توانایی راهپیمایی در شیب و نوع ترکیب گیاهی مناسب)، سازگاریها و قابلیت های این دام در طبقه­بندی شایستگی مرتع استفاده شده است. بدین منظور از بین عوامل فیزیکی و پوشش گیاهی، سه عامل حساسیت خاک به فرسایش، تولید علوفه و منابع آب انتخاب شدند که به صورت سه زیرمدل ارائه شده است. برای انجام این تحقیق مراتع حوزه رودخانه قره آقاچ شهرستان سمیرم انتخاب گردید. اساس کلی روش بررسی در این تحقیق براساس روش توصیه شده فائو (۱۹۹۱) جهت ارزیابی اراضی بوده است. بنابراین مدل نهایی شایستگی مرتع نشان داد که ۲ درصد مراتع منطقه دارای شایستگی متوسط (S۲)، ۲/۶۲ درصد دارای شایستگی کم (S۳) و ۶/۲۳ درصد فاقد شایستگی برای چرای بز می باشد و ۳/۱۴ درصد بقیه را اراضی غیرمرتعی تشکیل می­دهند. البته از بین کلیه خصوصیات اراضی مطالعه­شده، در درجه اول خصوصیات مربوط به پوشش گیاهی (ترکیب گیاهی و کلاس خوشخوراکی) و تولید علوفه و در درجه دوم عوامل محدودکننده شایستگی از مهمترین عوامل کاهش­دهنده شایستگی بودند، و فقط در برخی مناطق دوری از منابع آب و شیب زیاد (شیب بالای ۷۵%) سبب کاهش و یا محدودیت شایستگی چرا گردید.

شایستگی مرتع, سامانه اطلاعات جغرافیایی, رودخانه قره آقاچ